Η παχυσαρκία επηρεάζει τη λειτουργία όλων των οργάνων του ανθρώπινου σώματος, προδιαθέτοντας σε πολυάριθμες συστηματικές παθήσεις.
Σύμφωνα, μάλιστα με δεδομένα του Διεθνή Οργανισμού Ερευνών για τον Καρκίνο (IARC), τμήματος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), υπάρχουν πλέον ισχυρές ενδείξεις για τη σύνδεση της παχυσαρκίας, ιδιαίτερα της κλινικά σοβαρής μορφής της (δείκτης μάζας σώματος – ΒΜΙ > 40 kg/m2), με την ανάπτυξη καρκίνου.
Πιο συγκεκριμένα, η παχυσαρκία σχετίζεται με έως και το 40% όλων των μορφών καρκίνου, γεγονός ιδιαίτερα ανησυχητικό καθώς τα 2/5 του πληθυσμού παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα σωματικού βάρους.
Παχυσαρκία και Καρκίνος
Με ποιες μορφές καρκίνου συνδέεται η παχυσαρκία;
Η παχυσαρκία έχει συσχετιστεί σαφώς με αρκετές μορφές καρκίνου, σε διάφορα όργανα, όπως:
Οισοφάγος
Πάγκρεας
Παχύ έντερο και ορθό
Ήπαρ
Χοληδόχος κύστη
Μαστός (μετά την εμμηνόπαυση)
Ενδομήτριο
Νεφρός
Προστάτης
Πώς η παχυσαρκία επηρεάζει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου;
Οι μηχανισμοί με τους οποίους η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο καρκινογένεσης δεν είναι σαφώς ξεκαθαρισμένοι. Βαρύνουσας σημασίας είναι η εντόπιση του λιπώδους ιστού, με την περίσσεια του κεντρικώς εντοπιζόμενου (σπλαγχνικού) λίπους να αποτελεί σημαντικό προδιαθεσικό παράγοντα. Η καρκινογενετική τάση ασθενών με παχυσαρκία αποδίδεται στους ακόλουθους μηχανισμούς:
Αντίσταση στην ινσουλίνη και αυξημένα κυκλοφορούντα επίπεδα πεπτιδίων, όπως ο Insulin – like Growth Factor (IGF) – 1 που ευνοούν την αύξηση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού, την αναστολή της αποπτωτικής διαδικασίας και την αυξημένη ενεργειακή δραστηριότητα των καρκινικών κυττάρων
Χρόνια φλεγμονώδης εξεργασία που χαρακτηρίζει την παχυσαρκία και χαρακτηρίζεται από την παραγωγή πλειάδας φλεγμονωδών μεσολαβητών, ιδίως IL-6, TNF-α, VEGF and MCP-1. Η χρόνια φλεγμονώδης κατάσταση αποτελεί πρόδρομο γνώρισμα της καρκινικής δραστηριότητας.
Τροποποίηση της εντερικής μικροβιακής χλωρίδας (microbiota) σε ασθενείς με κλινικά σοβαρή παχυσαρκία, η οποία διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην κατανάλωση ενέργειας και στην αποθήκευση του λιπώδους ιστού στον οργανισμό, συμβάλλοντας στη χρόνια φλεγμονώδη εξεργασία που χαρακτηρίζει την παχυσαρκία.
Η απώλεια βάρους μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου;
Υπάρχουν αρκετές και με σαφείς ενδείξεις μελέτες ότι η απώλεια βάρους δρα θετικά στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου ιδίως του μαστού, επιθετικών μορφών καρκίνου του προστάτη και του οισοφάγου.
Η χειρουργική της κλινικά σοβαρής παχυσαρκίας ειδικότερα, αποδεδειγμένα πια ελαττώνει τη συχνότητα εμφάνισης γαστρεντερικών νεοπλασιών, με σύγχρονη ελάττωση της σχετιζόμενης θνητότητας και αύξηση της επιβίωσης.
Είναι σαφές πως η αποκωδικοποίηση των μηχανισμών της καρκινογένεσης στα παχύσαρκα άτομα θα ανοίξει νέες στοχευμένες πρακτικές τόσο στη συντηρητική όσο και στη χειρουργική τους αντιμετώπιση.
Aπό τον γενικό χειρουργό Χαράλαμπο Σπυρόπουλο, Διευθυντής Γ’ Χειρουργικής Κλινικής Ιασώ General
