Η οστεοπόρωση είναι μια συστηματική νόσος που χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα και διαφοροποίηση της αρχιτεκτονικής δομής του οστού με επακόλουθο την αύξηση του καταγματικού κινδύνου.
Η κληρονομικότητα ευθύνεται για το 50-80% της διαμόρφωσης της οστικής μάζας. Παράγοντες που επιδρούν στην έκφραση των γονιδίων όπως ορμόνες, διατροφή, φυσική δραστηριότητα και τρόπος ζωής, επηρεάζουν την κατασκευή και ανακατασκευή των οστών τόσο στην ανάπτυξη (κορυφαία οστική μάζα), όσο και στην ενηλικίωση.
Η άσκηση αποτελεί πρόληψη κατά την εφηβεία γιατί αυξάνει την οστική μάζα (κορυφαία οστική μάζα) και κατά την ενηλικίωση, διότι διατηρεί την οστική μάζα, μειώνει την οστική απώλεια κατά την εμμηνόπαυση και προφυλάσσει από τις πτώσεις. Οι πιο σημαντικές είναι οι ασκήσεις φόρτισης (αεροβική) και συμπεριλαμβάνουν τη βάδιση, το ποδήλατο, το τρέξιμο, το χορό, το μπόουλινγκ, την κηπουρική, το τένις, το μπάσκετ, κ.α. Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης συμπεριλαμβάνουν ασκήσεις εδάφους, ασκήσεις με βαράκια, με μηχανήματα, τροχαλίες και λάστιχα. Η αεροβική άσκηση και συγκεκριμένα η βάδιση ως άσκηση σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες διατηρεί ή ακόμα και αυξάνει την οστική πυκνότητα στο ισχίο.
Η δυναμική βάδιση πραγματοποιείται με μεγαλύτερα βήματα και με εναλλαγή βήματος με ταχύτερο ρυθμό, χωρίς στροφές του κορμού. Οι αγκώνες πρέπει να είναι λυγισμένοι και η κίνηση των χεριών να είναι γρήγορη και να φτάνει το ύψος των ώμων. Η έναρξη θα πρέπει να πραγματοποιείται με φυσιολογικό ρυθμό για 5 λεπτά και να αυξάνει σταδιακά για τα επόμενα 30 λεπτά. Ο ρυθμός θα πρέπει να είναι τέτοιος που να επιτρέπει τη συνομιλία. Το τρέξιμο απαγορεύεται σε ασθενείς με εγκατεστημένη την οστεοπόρωση και δεν επιδιώκουμε ποτέ τη γενικευμένη μυϊκή ενδυνάμωση.
Μελέτες αναφέρονται στην περιοχή βελτίωσης της οστικής μάζας και της γεωμετρίας του οστού (σημαντική για την πρόληψη του κατάγματος) με επιλεγμένες ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης και δράση σε σημεία ενδιαφέροντος. Τα προγράμματα θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από περιοδικότητα, επαναληψιμότητα και εναλλακτικότητα.
Η πτώση αποτελεί πρωταρχική αιτία πρόκλησης κατάγματος σε ασθενείς με οστεοπόρωση. Παρεμβάσεις οι οποίες μειώνουν τον κίνδυνο πτώσης, συμβάλλουν στην πρόληψη των οστεοπορωτικών καταγμάτων (κατάγματα ισχίου και σπονδυλικής στήλης). Η άσκηση μπορεί να συμβάλλει στη διατήρηση του μυϊκού συστήματος για τον καλύτερο έλεγχο της ισορροπίας και της βάδισης.
Προγράμματα εκπαίδευσης της όρθιας στάσης, της ισορροπίας και του συντονισμού, παρεμβάσεις στο περιβάλλον διαβίωσης των ηλικιωμένων (διαμόρφωση των επίπλων και απομάκρυνση ταπήτων, αντιολισθητικές ταινίες, χρήση βοηθημάτων) περιορίζουν τον κίνδυνο πτώσης. Μελέτες έχουν δείξει αναφορικά με το Mai Chi –μέθοδο γυμναστικής που σχετίζεται με τη μυϊκή επανεκπαίδευση– πως είναι αποτελεσματική στην πρόληψη των πτώσεων.
Γυναίκες που αναφέρουν μέτρια ως εντατική φυσική δραστηριότητα έχουν μειωμένο κίνδυνο πτώσεως και κατάγματος. Από συστηματικές μελέτες έχει προκύψει ότι το ποσοστό κατάγματος του ισχίου μειώνεται κατά 30-45% σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, όταν η δυναμική βάδιση ως άσκηση και οι μετρίου βαθμού αθλητικές δραστηριότητες συμπεριλαμβάνονται στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα δραστηριοτήτων.
Aπο τον ορθοπαιδικό χειρουργό Παναγιώτη Καραμπίνα
“”””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””
