Ο εμβολιασμός είναι το αποτελεσματικότερο μέτρο δημόσιας υγείας για τον έλεγχο και την πρόληψη των λοιμωδών νοσημάτων. Παρόλα αυτά τα εμβόλια (όπως και όλα τα φάρμακα) μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητες αντιδράσεις.
Οι αληθινές αλλεργικές αντιδράσεις είναι σπάνιες και υπολογίζονται σε 1/ 1.000.000 δόσεις. Δεν υπάρχουν ενδείξεις πως οι αλλεργικοί ασθενείς έχουν αυξημένη πιθανότητα αλλεργικής αντίδρασης στα εμβόλια, συνεπώς θα πρέπει και αυτοί να ακολουθούν κανονικά τα εθνικά προγράμματα εμβολιασμών.
Ο τύπος των αλλεργικών αντιδράσεων διαφέρει ανάλογα με το είδος του εμβολίου, την οδό χορήγησης και την ανοσιακή απάντηση του ξενιστή. Από κλινικής πρακτικής πλευράς οι αντιδράσεις μπορούν να ταξινομηθούν σε άμεσες (κνιδωτικό εξάνθημα, αγγειοοίδημα ή και αναφυλαξία) και όψιμες (συνήθως εξάνθημα τοπικό ή συστηματικό μερικές ημέρες μετά)
Συστατικά των εμβολίων που ενοχοποιούνται για αντιδράσεις:
Τα συστατικά των εμβολίων, τα συντηρητικά, οι σταθεροποιητές, τα υπολείμματα των καλλιεργητικών υλικών αλλά και ουσίες που επιμολύνουν τα εμβόλια κατά τη διαδικασία της επεξεργασίας τους, μπορεί να λειτουργούν ως αλλεργιογόνα και να προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις. Αν και θεωρητικά ο αριθμός των δυνητικών αλλεργιογόνων είναι μεγάλος, τα συστατικά που έχουν κυρίως ενοχοποιηθεί είναι οι πρωτεΐνες του αυγού, η ζελατίνη και ορισμένα έκδοχα
• Αυγό
Αν και η αλλεργία στο αυγό θεωρήθηκε για πολλά χρόνια η αιτία των αλλεργικών αντιδράσεων στο εμβόλιο της ιλαράς-παρωτίτιδας-ερυθράς (MMR), στην πραγματικότητα αυτό δεν ισχύει σήμερα. Τα παιδιά με αλλεργία στο αυγό ανέχονται το εμβόλιο, χωρίς πρόβλημα. Αντίθετα, η αλλεργία στο αυγό μπορεί να είναι η αιτία εκδήλωσης αλλεργικών αντιδράσεων στο εμβόλιο της γρίπης και του κίτρινου πυρετού τα οποία ως γνωστό παρασκευάζονται με καλλιέργεια των ιών σε εμβρυοφόρα αβγά όρνιθας (σε αντίθεση με το MMR στο οποίο ο ιός καλλιεργείται σε εμβρυικούς ινοβλάστες όρνιθας) πράγμα που μπορεί να αφήνει υπολείμματα πρωτεϊνών αυγού στο εμβόλιο.
• Ζελατίνη:
Η ζελατίνη προστίθεται σε ορισμένα εμβόλια ως σταθεροποιητής Βρέθηκε μάλιστα ότι η αυξημένη συχνότητα αλλεργική αντίδρασης στο MMR που παρουσίασαν ορισμένα παιδιά οφείλονταν σε αλλεργία στη ζελατίνη. Η ευαισθητοποίηση στη ζελατίνη των εμβολίων μετά από διαδοχικούς εμβολιασμούς μπορεί να κάνει καταστήσει τα άτομα αυτά επιρρεπή στην ανάπτυξη αλλεργιών σε εμβόλια. Η αλλεργία στη ζελατίνη, εκτός από το MMR, έχει συνδεθεί επίσης με αλλεργικές αντιδράσεις στο εμβόλιο της ανεμοβλογιάς και στο εμβόλιο διφθερίτιδας-τετάνου και κοκκύτη (DTaP)..
Τα Αντιβιοτικά (πχ αμινογλυκοσίδες), τα συντηρητικά (πχ thiomersal) και τα τοξοειδή (βακτηριακές τοξίνες) που μπορεί να περιέχονται σε ορισμένα εμβόλια μπορούν σπανιότατα να ευθλυνονται για αλλεργικές αντιδράσεις.
Σε περίπτωση αλλεργικής αντίδρασης σε κάποιο εμβόλιο είναι απαραίτητη η αλλεργιολογική εκτίμηση. Το ιστορικό (δηλαδή ο χρόνος και το είδος της αντίδρασης) θα οδηγήσουν τον ειδικό στην κατάλληλη διερεύνηση με αλλεργικά tests ή/και ειδικές εξετάσεις αίματος. Οποιοσδήποτε ασθενής που έχει ιστορικό αντίδρασης σε εμβόλιο μπορεί να εμβολιαστεί με ασφάλεια. Υπάρχουν συγκεκριμένα πρωτόκολλα που επιτρέπουν στον αλλεργιολόγο να χορηγήσει με ασφάλεια το εμβόλιο.
Για περισσότερες λεπτομέρειες δείτε και στο www.allergikos.gr και συγκεκριμένα το link www.allergikos.gr/αλλεργία-και-εμβόλια/
