Ο ερχομός ενός μωρού φέρνει στην οικογένεια τεράστιες αλλαγές. Πόσο μάλλον για το ήδη υπάρχον μεγαλύτερο παιδί. Η ψυχολόγος Ευφροσύνη Πατσού μας εξηγεί πώς θα αντιμετωπίσουμε καλύτερα την κατάσταση αυτή.
Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις όπου το μεγαλύτερο παιδί αποζητά εναγωνίως ένα αδερφάκι και θα βιώσει πολύ ευχάριστα την αλλαγή. Ωστόσο τα περισσότερα παιδιά αισθάνονται έντονα όλο αυτόν τον μετασχηματισμό στο δυναμικό του συστήματος της οικογένειας, ανεξάρτητα από την ηλικία τους και το εκδηλώνουν με διαφορετικό τρόπο. Έτσι μπορεί να περάσουν: (α) συναισθηματικές καταστάσεις με έντονο άγχος, το οποίο να εκδηλώνεται με συχνά κλάματα και νεύρα, (β) έντονες συναισθηματικές φορτίσεις με έκδηλα εχθρικά συναισθήματα προς τον αδερφό/αδερφή ή και (γ) παλινδρομήσεις εάν πρόκειται για παιδιά ηλικίας μέχρι 4 ετών με συνέπεια να αποζητούν ξανά την πάνα ή την πιπίλα. Επιπλέον πολλές φορές μπορεί να εμφανίσουν νυχτερινές ενουρήσεις και αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες και τον ύπνο.
Κάνουν οτιδήποτε προκειμένου να προσελκύσουν το ενδιαφέρον όλων, με αποτέλεσμα αυτό πολλές φορές να γίνεται έντονα ενοχλητικό και να αναγκάζονται οι γονείς να τα μαλώσουν ή να τα βάλουν τιμωρία προκειμένου να συμμορφωθούν. Αυτή είναι όμως μια τακτική η οποία δεν αποφέρει κανένα απολύτως αποτέλεσμα, αντίθετα αυξάνει την ένταση και τον εκνευρισμό.
Ταυτόχρονα φράσεις όπως «πρέπει να αγαπάς τον αδερφό/ή σου, ή είσαι κακό παιδί επειδή τον χτύπησες ή δεν σ’ αγαπάω» όχι μόνο δεν ωφελούν αλλά κάνουν το παιδί να αισθάνεται ακόμη περισσότερο την απόρριψη και να βιώνει ακόμη εντονότερη την αλλαγή.
Τι να κάνετε
Ενθαρρύνετε το παιδί να εκδηλώσει τα συναισθήματά του εάν είναι σε ηλικία που μπορεί να το κάνει. Έχει κάθε δικαίωμα και είναι απόλυτα φυσιολογικό να πει ότι ζηλεύει, ότι δεν θέλει το καινούριο του αδερφάκι, ακόμη και ότι το μισεί εφόσον έτσι αισθάνεται. Εξηγήστε του τι σημαίνει όλο αυτό που νιώθει και διώξτε του τις ενοχές. Σταθείτε δίπλα του στα αρνητικά του συναισθήματα και εξηγήστε ότι το καταλαβαίνετε που νιώθει έτσι και πιθανά και εσείς στη θέση του έτσι να νιώθατε. Ωστόσο, μην ξεχάσετε να αναφέρετε τα θετικά της κατάστασης όπως για παράδειγμα ότι σε λίγο καιρό θα μπορούν να παίζουν μαζί ή να κάνουν διάφορες άλλες δραστηριότητες και τόσα άλλα που μπορείτε να σκαρφιστείτε προκειμένου να δώσετε ένα ευχάριστο μέλλον.
Σημαντικό ρόλο παίζουν για τους πρώτους μήνες, όπου η μητέρα είναι απασχολημένη και αρκετά κουρασμένη με τον θηλασμό, ο πατέρας και οι «σημαντικοί άλλοι» όπως η γιαγιά, παππούς κ.ά., προκειμένου να απασχολούν ευχάριστα το μεγαλύτερο παιδί και να ξεχνιέται αλλά και να του δίνουν περισσότερη προσοχή.
Πρόκειται για μια διαδικασία η οποία θα χρειαστεί χρόνο και υπομονή. Μην περιμένετε να αλλάξουν τα πράγματα από την μια στιγμή στην άλλη και να είστε έτοιμοι για πισωγυρίσματα όταν κάποια στιγμή θεωρήσετε ότι το «πρόβλημα» ξεπεράστηκε. Βοηθήστε τη μητέρα στο δύσκολο έργο της φροντίδας δύο ή και περισσοτέρων παιδιών και κατανοήστε τα νεύρα ή και τις ενοχές που μπορεί να νιώθει για την κατάσταση στο σπίτι.
Εάν το μεγαλύτερο παιδί ζητάει να περνάει περισσότερες ώρες στο σπίτι και αν αρνείται να κάνει δραστηριότητες που μέχρι τότε έκανε προκειμένου να βρίσκεται κοντά στη μητέρα, μην προσπαθήσετε με την βία ή με εκφοβισμό να του αλλάξετε γνώμη. Αφήστε το να νιώθει ότι εισακούγονται ακόμη οι επιθυμίες του, γιατί είναι πολύ σημαντική η ψυχική του υγεία, απλά φροντίστε να βρείτε τρόπους έξυπνους ώστε να ξαναγυρίσει στις παλιές του συνήθειες.
Αρκετά συχνό φαινόμενο σε αυτή την περίοδο της ζωής του παιδιού είναι να αρρωσταίνει περισσότερο συχνά από ότι συνήθως λόγω της χαμηλής άμυνας του ανοσοποιητικού του συστήματος από την αρνητική του ψυχολογία γι’ αυτό φροντίστε ιδιαίτερα την διατροφή και την υγιεινή του.
