Ιδιαίτερα επιβλαβή είναι τα υπέρ-επεξεργασμένα τρόφιμα για την υγεία του δέρματος. Πατατάκια, αλλαντικά, κέικ, μπισκότα, μάφιν, ντόνατς, καταψυγμένα γεύματα, αναψυκτικά, όλα, έχουν ενοχοποιηθεί για πυροδότηση και επιδείνωση δερματικών νόσων, όπως η ψωρίαση και η ατοπική δερματίτιδα, αλλά και για πρόωρη γήρανση. Η επίδρασή τους είναι τόσο ισχυρή που μειώνει τα οφέλη αγωγών που εφαρμόζονται για την αντιμετώπισή τους, ιδιαίτερα στους μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους.

Οι τρόποι με τους οποίους συντελείται αυτή η “μεταμόρφωση” είναι πολλοί, αλλά όλοι τους μπορούν ελεγχθούν, αρκεί να διατεθεί περισσότερος χρόνος στην προετοιμασία των γευμάτων.

«Τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα υπόκεινται σε μεγάλο επίπεδο επεξεργασίας και στο τελικό προϊόν υπάρχουν πρόσθετα, συντηρητικά και τεχνητές γεύσεις. Έρευνες έχουν αποδείξει τις επιζήμιες επιπτώσεις της κατανάλωσής τους σε διάφορες πτυχές της υγείας, όπως στο καρδιαγγειακό σύστημα. Γνωρίζουμε, επίσης, ότι επηρεάζουν την υγεία, τη ζωτικότητα και τη λάμψη του δέρματος.

Η περιεκτικότητά τους σε κορεσμένα λίπη, σάκχαρα και νάτριο πυροδοτούν έναν χείμαρρο αντιδράσεων στο σώμα, αρκετές από τις οποίες αποτυπώνονται και στο δέρμα. Για παράδειγμα, η υπερβολική πρόσληψη ζάχαρης και ανθυγιεινών λιπών μέσω των υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων μπορεί να διαταράξουν το μικροβίωμα του εντέρου και τα επίπεδα ορισμένων ορμονών του οργανισμού, όπως η ινσουλίνη και η κορτιζόλη, και να επιδεινώσουν υφιστάμενες δερματικές παθήσεις», επισημαίνει ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.

«Η έρευνα έχει δείξει ότι η κατανάλωση υπερ- επεξεργασμένων τροφίμων μπορεί να μειώσει το μήκος των τελομερών του DNA, καθιστώντας τα κύτταρα του δέρματος πιο ευάλωτα. Ενώ το μήκος τους μικραίνει σε κάθε κυτταρική διαίρεση, η διαδικασία μπορεί να επιταχυνθεί με την κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων, προκαλώντας οξειδωτικό στρες και φλεγμονή. Το οξειδωτικό στρες έχει ως αποτέλεσμα την ανισορροπία των ελεύθερων ριζών και των αντιοξειδωτικών στο σώμα, με ποικίλα αποτελέσματα, όπως εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος και πρόωρη γήρανση.

Πιο συγκεκριμένα, δερματολόγοι και ερευνητές έχουν από καιρό παρατηρήσει ότι ορισμένες τροφές, τείνουν να προκαλούν εξάρσεις της ψωρίασης σε κάποιους ασθενείς. Μια έρευνα που δημοσιεύεται στο JAMA Dermatology επιβεβαίωσε ότι τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να προκαλέσουν και να επιδεινώσουν τη νόσο. Οι ερευνητές έβγαλαν τα συμπεράσματά τους από μια μελέτη με στοιχεία από την NutriNet-Santé που διεξήχθη μεταξύ 2021 και 2022 στη Γαλλία. Σε αυτήν συμμετείχαν 18.528 άτομα, ηλικίας 62-70 ετών, εκ των οποίων το 74% ήταν γυναίκες και το 26% ήταν άνδρες. Ταξινομήθηκαν σε τρεις ομάδες, με βάση την κατάσταση της ψωρίασης που ανέφεραν οι ίδιοι: δεν είχαν ποτέ, μη ενεργή ψωρίαση ή ενεργή ψωρίαση.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι υπάρχει στενή σχέση μεταξύ της υψηλής πρόσληψης υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων και της ενεργής ψωρίασης, ανεξάρτητα από παράγοντες όπως ο Δείκτης Μάζας Σώματος, η ηλικία και οι συννοσηρότητες, οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα.

Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι τα τρόφιμα αυτά είναι προφλεγμονώδη και με την αλληλεπίδρασή τους με τα βακτήρια του εντέρου και το ανοσοποιητικό σύστημα μπορούν να οδηγήσουν σε έξαρση της νόσου.

Μια άλλη μελέτη από την Κίνα, που πραγματοποιήθηκε σε 15.062 ενήλικες, ανέδειξε τα επεξεργασμένα τρόφιμα ως παράγοντα κινδύνου για ατοπική δερματίτιδα. Η παθογένεση της ατοπικής δερματίτιδας αποδίδεται σε ανωμαλίες που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό και με βλάβες του δερματικού φραγμού.

Τρόφιμα όπως το μπέικον, τα λουκάνικα και τα τουρσιά τείνουν να είναι πιο πλούσια σε νάτριο, νιτρώδη, επεξεργασμένα μαγειρικά συστατικά και προϊόντα μικροβιακής ζύμωσης.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, τα άτομα που έτρωγαν τουρσιά και επεξεργασμένα κρέατα 1-3 φορές την εβδομάδα είχαν 35% και 44% επιπλέον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, αντίστοιχα, σε σύγκριση με εκείνα που δεν κατανάλωναν τέτοια τρόφιμα. Η αιτία, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι το νάτριο που περιέχουν.

Στο επιστημονικό περιοδικό Journal of the American Academy of Dermatology δημοσιεύθηκαν τα αποτελέσματα μια άλλης μελέτης, τα οποία υπογραμμίζουν τη σχέση μεταξύ των τροφίμων υψηλού γλυκαιμικού δείκτη και της σοβαρότητας της ακμής. Ο λόγος είναι ότι διασπώνται γρήγορα από τον οργανισμό και προκαλούν απότομες αυξήσεις στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, οδηγώντας σε φλεγμονή και αυξημένη παραγωγή σμήγματος, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στη συγκεκριμένη δερματοπάθεια. Οι εξευγενισμένοι υδατάνθρακες είναι εξίσου επιβλαβείς, καθώς η απότομη αύξηση της ινσουλίνης από την κατανάλωσή τους προκαλεί απελευθέρωση ανδρογόνων και παραγωγή περισσότερου σμήγματος.

Επιπλέον, η πλούσια σε υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα διατροφή μπορεί να κάνει το δέρμα να φαίνεται θαμπό, αφυδατωμένο και χωρίς ελαστικότητα, διότι είναι πολύ φτωχά σε θρεπτικά συστατικά και αντιοξειδωτικά που απαιτούνται για την υποστήριξη της υγείας του δέρματος, αφήνοντας την επιδερμίδα με πρόωρα σημάδια γήρανσης.

«Τα υψηλά επίπεδα αλατιού, που περιέχονται στα πατατάκια, τα αλλαντικά, τις κονσέρβες, τα τουρσιά και σε και πλήθος άλλων υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων αφυδατώνει τον οργανισμό και το δέρμα. Η καθημερινή ή σε υπερβολική ποσότητα κατανάλωσή τους μπορεί να προκαλέσει λεπτές γραμμές, ρυτίδες, και ξηρότητα στην επιδερμίδα και η όψη του προσώπου να φαίνεται γερασμένη.

Η ζάχαρη είναι, επίσης, καταστρεπτική, αφού επιδεινώνει παθήσεις όπως η ακμή, η ροδόχρους ακμή και το έκζεμα, ενώ η φλεγμονή που προκαλεί διασπά το κολλαγόνο και την ελαστίνη και η εμφάνιση ρυτίδων και κηλίδων ξεκινά πολύ γρηγορότερα από το φυσιολογικό.

«Η κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων μια στο τόσο επιτρέπεται, αλλά δεν πρέπει να γίνεται καθημερινή συνήθεια. Αντικαταστήστε τα πατατάκια, κέικ, κρουασάν κ.λπ. με λίγα φρούτα, ψιλοκομμένα λαχανικά ή ανάλατους ξηρούς καρπούς που δίνουν θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες στον οργανισμό, βοηθώντας τον να επιδιορθώσει τις βλάβες και να θωρακίσει την επιδερμίδα.

Αντί προμαγειρεμένων γευμάτων προτιμήστε σαλάτες με καλά λιπαρά οξέα που συνοδεύονται από πρωτεΐνες, καθώς οι τελευταίες αναπλάθουν το δέρμα.

Και φυσικά μη ξεχνάτε την πρόσληψη τουλάχιστον 10 ποτηριών νερού, προκειμένου να κρατήσετε την επιδερμίδα ενυδατωμένη», συμβουλεύει ο δρ Στάμου.