Το άσθμα είναι μία χρόνια πνευμονολογική πάθηση, με σημαντικές διαφορές ως προς τα ποσοστά επιπολασμού μεταξύ των διαφόρων χωρών, και κατηγοριοποιείται είτε σε βρογχικό είτε σε αλλεργικό. Είναι μία από τις συχνότερες νόσους διεθνώς, με σημαντικές διακυμάνσεις στα ποσοστά εμφάνισης ανά χώρα, φτάνοντας μέχρι και το 20% του πληθυσμού σε κάποιες από αυτές.

Περίπου 358 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από άσθμα, με το ποσοστό στην Ελλάδα να κυμαίνεται από 8% έως 9%. Η ασθένεια μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και σε κάθε φύλο και έχει σχέση τόσο με γενετικούς παράγοντες, όπως η κληρονομικότητα και το οικογενειακό ιστορικό, όσο και με περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως το κάπνισμα, η εισπνοή ρύπων, οι αλλεργίες, οι λοιμώξεις, η άσκηση και το στρες. Παράλληλα στην παιδική ηλικία, το άσθμα αποτελεί την πιο διαδεδομένη χρόνια νόσο και εμφανίζεται σε 1 στα 10 παιδιά, με τη συχνότητα αυτή να αυξάνεται συνεχώς σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ποια είναι τα συμπτώματα του άσθματος;

«Τα συμπτώματα του άσθματος διαφέρουν από άτομο σε άτομο, ανάλογα με την ηλικία και το περιβάλλον στο οποίο ζει. Παρόλα αυτά, τα πιο συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν τον συριγμό, το αίσθημα δύσπνοιας, το σφίξιμο και τον πόνο στο στήθος, αλλά και τον βήχα. Ακόμη, υπάρχουν περιπτώσεις εκδήλωσης ρινίτιδας ή φαγούρας στο λαιμό και το στήθος.

Τα συμπτώματα αυτά έχουν συνήθως παροξυσμικό χαρακτήρα, αφού εμφανίζονται ξαφνικά και μετά από έκθεση σε κάποιον εκλυτικό παράγοντα και για την υποχώρησή τους χρειάζεται απαραιτήτως θεραπεία. Συνήθως ποικίλουν μέσα στην ίδια ημέρα και γίνονται πιο έντονα στη διάρκεια της νύχτας και μπορεί να υποχωρούν αυτόματα ή να απαιτούν κατάλληλη θεραπεία», επισημαίνει ο κ. Ελευθέριος Βρουβάκης Διευθυντής Πνευμονολόγος στο Metropolitan Hospital.

Ποιοι παράγοντες επιδεινώνουν το άσθμα;

Τα παραπάνω συμπτώματα μπορεί να επιδεινωθούν ανάλογα με τον χώρο στον οποίο βρίσκεται ο ασθενής, όπως για παράδειγμα μερικά άτομα μπορεί να εισπνέουν χημικά, καπνό, σκόνη ή αέρια στην εργασία τους, σε εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο. Επίσης, μπορεί να υπάρξει έξαρση των συμπτωμάτων όταν υπάρχει κρύος ή ξηρός αέρας, γύρη, μούχλα, τρίχωμα ή σάλιο ζώων. Παράλληλα, καταστάσεις όπως ιογενείς λοιμώξεις, αλλαγές του καιρού, έκθεση σε αλλεργιογόνα, μπορούν επίσης να πυροδοτήσουν τα συμπτώματα του άσθματος, τα οποία σχετίζονται κυρίως με την αναπνευστική λειτουργία του ασθενούς με εμφάνιση εκπνευστικού περιορισμού της ροής του αέρα.

Πώς γίνεται η διάγνωση του άσθματος;

Πολλοί ασθενείς αδυνατούν να αναγνωρίσουν ότι πάσχουν από άσθμα κυρίως εξαιτίας της χρόνιας συμβίωσής τους με αυτό.
«Η διάγνωση του άσθματος γίνεται από κατάλληλα εξειδικευμένο γιατρό, που συνήθως είναι ο πνευμονολόγος. Η διαδικασία διάγνωσης περιλαμβάνει μια σειρά κλινικών εξετάσεων, όπως λήψη ιστορικού, φυσική εξέταση, παρακλινικό έλεγχο, αιματολογικά τεστ, δοκιμασίες πρόκλησης και άσκησης, τεστ αλλεργίας αλλά και αξονική τομογραφία, με σκοπό την καταγραφή των συμπτωμάτων και της σοβαρότητάς τους», αναφέρει και συνεχίζει αναλύοντας τις κλινικές εξετάσεις διάγνωσης.

Μεταξύ των εξετάσεων που απαιτούνται συνήθως περιλαμβάνονται:

• Σπιρομέτρηση: Η συγκεκριμένη εξέταση αξιολογεί τη στένωση του βρογχικού σωλήνα, μετρώντας πόσο αέρα μπορεί κανείς να εκπνεύσει μετά από μια βαθιά ανάσα και την ταχύτητα της αναπνοής του.
• Μέτρηση μέγιστης ροής: Με μια ειδική συσκευή, αξιολογείται η δυσκολία στην εκπνοή. Αν τα αποτελέσματα είναι χαμηλότερα από τα αναμενόμενα, αυτό υποδηλώνει προβλήματα στη λειτουργία των πνευμόνων και την επιδείνωση του άσθματος.
• ΝΟ (εκπνεόμενο μονοξείδιο του αζώτου)

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ βρογχικού άσθματος και σοβαρού αλλεργικού άσθματος;

Το βρογχικό άσθμα και το σοβαρό αλλεργικό άσθμα είναι δύο διαφορετικές κατηγορίες του άσθματος, με διαφορετικά χαρακτηριστικά και συχνότητα εμφάνισης:

• Το βρογχικό άσθμα είναι η πιο συνηθισμένη μορφή του άσθματος και συνήθως είναι ελαφρό ή μέτριο σε βαρύτητα. Τα συμπτώματά του μπορεί να είναι επεισοδιακά και να εμφανίζονται κατά διαστήματα. Συνήθως σχετίζεται με αλλεργίες, αλλά μπορεί να προκληθεί και από άλλους παράγοντες, όπως από ιώσεις ή πολλαπλασιασμό των επιπέδων ενός πολυκύτταρου βακτηρίου στο περιβάλλον.
• Το σοβαρό αλλεργικό άσθμα αποτελεί μια πιο σοβαρή μορφή του άσθματος που ενώ ο ασθενής βρίσκεται σε υψηλές δόσεις εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών, δε μπορεί να γίνει αποκλιμάκωση της φαρμακευτικής αγωγής ή ανά διαστήματα ο ασθενής λαμβάνει από του στόματος κορτιζόνη.

Πώς προσεγγίζουμε την αντιμετώπιση και τη θεραπεία του άσθματος;

«Η βασική προσέγγιση είναι να αντιμετωπίζουμε τα συμπτώματα από την αρχή, επιδιώκοντας μια έγκαιρη και ακριβή διάγνωση και σχεδιάζοντας με τον γιατρό την κατάλληλη και εξατομικευμένη θεραπεία. Η άμεση αντιμετώπιση των συμπτωμάτων εξασφαλίζει τη βέλτιστη λειτουργία των πνευμόνων με την ελάχιστη δυνατή δόση φαρμάκων.

Επιπλέον, βοηθά τον ασθενή να ενημερωθεί και να εκπαιδευτεί σωστά σχετικά με τη νόσο, εξασφαλίζοντας έτσι μια φυσιολογική ζωή με ελάχιστα ή καθόλου συμπτώματα κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθημερινή δραστηριότητα, απουσία συμπτωμάτων τη νύχτα, ελάχιστη ή καθόλου ανάγκη για φάρμακα και τέλος φυσιολογική αναπνευστική λειτουργία.

Η θεραπεία περιλαμβάνει κυρίως φάρμακα που εισπνέονται μέσω κατάλληλα επιλεγμένων συσκευών, καθορισμένων από τον γιατρό για κάθε ασθενή. Αυτά τα φάρμακα δρουν άμεσα στον πνεύμονα και είναι αποτελεσματικά και ασφαλή όταν χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις ιατρικές οδηγίες. Πιο πρόσφατες θεραπείες, που περιλαμβάνουν μονοκλωνικά αντισώματα και βιολογικούς παράγοντες, απευθύνονται σε ασθενείς με πιο σοβαρή μορφή άσθματος και στοχεύουν στη μείωση της ανάγκης για κορτικοστεροειδή», εξηγεί ο κ. Βρουβάκης και καταλήγει παραθέτοντας τους στόχους της θεραπευτικής αντιμετώπισης του άσθματος.

Ποιοι είναι οι κύριοι στόχοι της θεραπείας του άσθματος;

Οι κύριοι στόχοι περιλαμβάνουν:

• Να προληφθεί η εμφάνιση των συμπτωμάτων του άσθματος.
• Να επιτραπεί στον ασθενή να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες, να έχει έναν φυσιολογικό ύπνο και να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής του.
• Να προλάβει την επανάληψη των κρίσεων που μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγικότητα του ατόμου στην εργασία ή στο σχολείο.
• Να μειωθεί η πιθανότητα επίσκεψης στα επείγοντα ή ακόμα και νοσηλείας σε πιο σοβαρές περιπτώσεις.

*Το Πνευμονολογικό Τμήμα του Metropolitan Hospital λειτουργεί καθημερινά και διαθέτει τον πιο σύγχρονο και προηγμένο ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, καλύπτοντας όλο το φάσμα των απαραίτητων εξετάσεων για την πλήρη διερεύνηση, ακριβή διάγνωση και σωστή παρακολούθηση όλων των αναπνευστικών παθήσεων, ενώ οι επαγγελματίες που το απαρτίζουν είναι έμπειροι και εξειδικευμένοι στον τομέα τους. Ταυτόχρονα, το τμήμα συνεργάζεται στενά με άλλες μονάδες και εργαστήρια του νοσοκομείου, όπως τη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, τα Τμήματα Καρδιολογίας, Ογκολογίας, Ακτινολογίας, Λοιμωξιολογίας και πολλά άλλα, με στόχο την παροχή προσαρμοσμένων ιατρικών υπηρεσιών σε κάθε ασθενή, λαμβάνοντας υπόψη τις ξεχωριστές ανάγκες και τις ειδικές παθήσεις τους.