Οι γυναίκες αθλήτριες είναι γνωστό ότι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να τραυματίσουν τον πρόσθιο χιαστό σύνδεσμό τους (ΠΧΣ), ενώ συμμετέχουν σε αγωνιστικά αθλήματα. Η πιθανότητα ρήξης ΠΧΣ σε γυναίκες αθλήτριες έχει βρεθεί ότι είναι από δύο έως οκτώ φορές υψηλότερη από ό,τι στους άνδρες. Υπάρχουν πολυάριθμες θεωρίες, που εξηγούν τους λόγους για τους οποίους οι γυναίκες τραυματίζουν τον ΠΧΣ συχνότερα από τους άνδρες. Η πιο πρόσφατη έρευνα επισημαίνει διαφορές στη εμβιομηχανική (τον τρόπο που κινείται το σώμα) των αθλητριών. Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει πλέον η δυνατότητα να αλλάξει η πιθανότητα ρήξης ACL σε μια γυναίκα.
Θεωρίες για τις διαφορές των τραυματισμών ACL μεταξύ ανδρών και γυναικών
«Έχουν γίνει πολυάριθμες μελέτες για τη διερεύνηση των τραυματισμών του ΠΧΣ σε αθλήτριες και αυτό που είναι γνωστό είναι ότι σε αθλήματα που έχουν σημαντικές στροφικές απαιτήσεις για τον ΠΧΣ, όπως μπάσκετ, ποδόσφαιρο, τένις, cheerleading και άλλα, οι τραυματισμοί ACL είναι έως και οκτώ φορές περισσότερο συνηθισμένες στις γυναίκες παρά στους άνδρες. Δεν είναι μυστικό ότι οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν διαφορετική δομή, διαφορετικό σχήμα σκελετού και διαφορετικούς τύπους σώματος. Ο λόγος για τον οποίο το ποσοστό των τραυματισμών ΠΧΣ είναι διαφορετικό αποτέλεσε αντικείμενο μεγάλης συζήτησης», αναφέρει ο κ. Κωνσταντίνος Ιντζόγλου, MD, MSC, PHD Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Διευθυντής Ι’ Ορθοπαιδικής Κλινικής – Αθλητικών Κακώσεων, Αρθροσκόπησης και Ελάχιστα Επεμβατικής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής Metropolitan General.
Μερικές θεωρίες είναι:
- Ανατομικές διαφορές
Υπάρχουν πολλές ανατομικές διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών, συμπεριλαμβανομένου του πλάτους της λεκάνης, της γωνίας Q, του μεγέθους του ΠΧΣ και του μεγέθους της μεσοκονδύλιας εντομής (όπου ο ΠΧΣ βρίσκεται κατά την έκταση του γόνατος). Διάφορες μελέτες έχουν δείξει διαφορά σε αυτούς τους παράγοντες, αλλά όχι ισχυρή σύνδεση ώστε να μπορούν να προβλεφθούν τα άτομα που θα υποστούν ρήξη ΠΧΣ.
- Ορμονικές διαφορές
Είναι γνωστό ότι ο ΠΧΣ έχει υποδοχείς ορμονών για τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη και πιστεύεται ότι η συγκέντρωση ορμονών θα μπορούσε να παίξει ρόλο στους τραυματισμούς του. Αυτή ήταν μια δημοφιλής θεωρία, αλλά οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι η έμμηνος ρύση έχει μικρή επίδραση, εάν όχι καθόλου, στην πιθανότητα ρήξης ΠΧΣ.
- Εμβιομηχανικές διαφορές
Η σταθερότητα του γόνατος εξαρτάται από διαφορετικούς παράγοντες. Χωρίζονται σε στατικούς και δυναμικούς σταθεροποιητές του γόνατος. Οι στατικοί σταθεροποιητές είναι οι κύριοι σύνδεσμοι του γόνατος, συμπεριλαμβανομένου του ΠΧΣ. Οι δυναμικοί σταθεροποιητές του γόνατος είναι οι μύες και οι τένοντες που περιβάλλουν την άρθρωση. Έχει διαπιστωθεί ότι οι γυναίκες έχουν διαφορές στις εμβιομηχανικές κινήσεις του γόνατος που παρατηρούνται κατά την περιστροφή, το άλμα και την προσγείωση – δραστηριότητες που συχνά οδηγούν σε τραυματισμό ΠΧΣ.
Τα πιο πειστικά στοιχεία έχουν δείξει ότι τα ποσοστά τραυματισμών ACL επηρεάζονται σημαντικά από αυτές τις διαφορές στη βιομηχανική ανδρών και γυναικών. Μερικές από τις διαφορές περιλαμβάνουν:
Θέση προσγείωσης: Όταν οι γυναίκες προσγειώνονται από θέση άλματος, τείνουν να προσγειώνονται με το γόνατο σε ευθεία θέση, μεταφέροντας τη δύναμη της πρόσκρουσης στην άρθρωση του γόνατος. Οι άνδρες τείνουν να απορροφούν περισσότερη ενέργεια από την πρόσκρουση επειδή προσγειώνονται με τα γόνατά τους σε ελαφρά κλίση.
Βλαισογονία: Οι γυναίκες έχουν αυξημένη βλαισογονία στα γόνατά τους και οι κινήσεις του άκρου ασκούν μεγαλύτερη πίεση στους συνδέσμους του γόνατος ως αποτέλεσμα αυτής της ευθυγράμμισης.
Αποτροπή/πρόληψη ρήξεων ΠΧΣ σε γυναίκες
Ο τρόπος που κινούμαστε (η εμβιομηχανική μας) μπορεί να τροποποιηθεί μέσω προγραμμάτων νευρομυϊκής προπόνησης και ενδυνάμωσης. Αυτά τα προγράμματα προπόνησης «διδάσκουν» στο σώμα πιο ασφαλείς, πιο σταθερές κινήσεις που προκαλούν λιγότερο stress στις αρθρώσεις. Ως εκ τούτου, τα νευρομυϊκά προπονητικά προγράμματα μπορούν επίσης να μειώσουν τον κίνδυνο τραυματισμού του ΠΧΣ σε γυναίκες αθλήτριες. Η πρόληψη των τραυματισμών του ΠΧΣ έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματική με τη χρήση αυτών των προγραμμάτων νευρομυϊκής προπόνησης. Αυτά διδάσκουν στους μυς των αθλητών να ελέγχουν καλύτερα τη σταθερότητα των αρθρώσεών τους. Μελέτες έχουν δείξει ότι όταν οι γυναίκες εκτελούν αυτά τα προγράμματα νευρομυϊκής προπόνησης (πχ. FIFA 11+ κλπ), ο κίνδυνος για ρήξεις ΠΧΣ μειώνεται στο επίπεδο του κίνδυνου των ανδρών να τραυματίζουν τον ΠΧΣ τους.
Φυσικοθεραπεία για διάστρεμμα πρόσθιου χιαστού συνδέσμου
«Εάν υποψιάζεστε ότι έχετε τραυματισμό ΠΧΣ, επισκεφθείτε τον εξειδικευμένο ορθοπαιδικό σας ώστε να βεβαιωθείτε ότι έχετε μια σωστή και πλήρη διάγνωση. Με αυτόν τον τρόπο θα διασφαλίσετε ότι θα προχωρήσετε στο κατάλληλο θεραπευτικό σχήμα για την προώθηση της επούλωσης και την αποφυγή περαιτέρω ζημιών στο γόνατό σας», καταλήγει ο κ. Ιντζόγλου.
