Αναγκαία, αλλά παραμελημένη είναι η προστασία του τριχωτού της κεφαλής και των μαλλιών κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και των διακοπών, ενάντια στις αρνητικές συνέπειες της ηλιακής ακτινοβολίας. Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν λαμβάνουν κανένα μέτρο προφύλαξής τους, αφού ελάχιστοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν τις βλάβες που μπορούν να προκύψουν από την παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο. Κι αυτό γιατί οι εντατικές προσπάθειες ευαισθητοποίησης του κοινού για τις βλαβερές επιδράσεις του ήλιου περιορίζονται συνήθως μόνο στο δέρμα.

Κι όμως, όταν τα μαλλιά εκτίθενται στον ήλιο, χάνουν τα προστατευτικά έλαια που αποτρέπουν βλάβες της κυτταρικής δομής τους. Η δε εμφάνισή τους είναι απογοητευτική, αφού γίνονται ξηρά και σπάνε εύκολα. Το πρόβλημα, βέβαια, δεν είναι μόνο αισθητικό. Η επίδραση του ήλιου μπορεί να οδηγήσει σε αραίωση των μαλλιών, αφού οι ακτίνες του μπορούν να προκαλέσουν αλλαγή στον κύκλο ανάπτυξης της τρίχας.

«Ο ήλιος έχει ευεργετικές επιδράσεις αλλά και καταστροφικές συνέπειες. Από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας, μαθαίνουμε να προστατεύουμε το δέρμα από τις υπεριώδεις ακτίνες του. Τελικά, δίνουμε έμφαση στην τήρηση των οδηγιών για ασφαλή έκθεση του στις ακτίνες του ήλιου και ξεχνάμε να φροντίζουμε το τριχωτό του κεφαλιού και τα μαλλιά μας, παρότι με την πάροδο του χρόνου διαπιστώνουμε ότι βλάπτει και τις ίνες της τρίχας. Πράγματι, η ξηρότητα, η μειωμένη αντοχή, η τραχιά υφή, η απώλεια του χρώματος, η μειωμένη λάμψη και ελαστικότητα και η ευθραυστότητα είναι μερικές μόνο συνέπειες της έκθεσής τους στον ήλιο», επισημαίνει ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.

«Το τριχωτό της κεφαλής είναι εξίσου πιθανό να υποστεί εγκαύματα, όπως οποιαδήποτε άλλη περιοχή του δέρματος, με τις ίδιες επικίνδυνες για την υγεία και την ζωή συνέπειες. Ιδιαίτερα ευαίσθητες είναι οι περιοχές όπου υπάρχει αραίωση των μαλλιών ή απώλειά τους, αλλά και το σύνολο του κεφαλιού στα άτομα που το ξυρίζουν. Ο χρόνος που χρειάζεται ο ήλιος για να προκαλέσει βλάβες στο απροστάτευτο δέρμα του κεφαλιού είναι λιγότερος από 15 λεπτά», προσθέτει.

Πιο συγκεκριμένα, η χρόνια φλεγμονή που προκαλείται στο δέρμα από την υπεριώδη ακτινοβολία ασκεί έμμεσες βλαβερές επιδράσεις στην ανάπτυξη της τρίχας. Η ακτινοβολία UVB είναι η κύρια ακτινοβολία που ευθύνεται για την απώλεια πρωτεϊνών της τρίχας. Μπορεί να προκαλέσει απόπτωση στον ανώτερο θύλακά της και να ασκήσει είτε διεγερτικές είτε ανασταλτικές επιδράσεις, ανάλογα με το μήκος κύματος. Έχει διαπιστωθεί, για παράδειγμα ότι η αποδόμηση των πρωτεϊνών της τρίχας προκαλείται από μήκη κύματος 254-400 nm. Η ακτινοβολία UVA είναι αυτή που ευθύνεται για τις αλλαγές στο χρώμα, ανεξάρτητα από τον τύπο της τρίχας. Οι χρωματικές αλλαγές εξαρτώνται από τον τύπο της τρίχας και είναι πιο έντονες στα ανοιχτόχρωμα μαλλιά.

Μια μελέτη έδειξε ότι οι υψηλές ή/και χαμηλές δόσεις UVA+UVB προκαλούν οξειδωτική βλάβη του DNA και κυτταροτοξικότητα στα τριχοθυλάκια. Επιπλέον, μειώνουν τον πολλαπλασιασμό και προάγουν την απόπτωση των κερατινοκυττάρων του έξω ελύτρου της ρίζας του τριχοθυλακίου και της μήτρας της τρίχας, και διεγείρουν το στάδιο του καταγόνου (μια από τις τρεις φάσεις ανάπτυξης της τρίχας, κατά την οποία τα μαλλιά σταματούν να αναπτύσσονται και ετοιμάζονται να πέσουν). Η βλάβη του τριχοθυλακίου είναι πιο σοβαρή όταν η υπεριώδης ακτινοβολία είναι υψηλή και φθάνει και στα βαθύτερα διαμερίσματά του.

Ο ήλιος, όμως, δεν επιδρά μόνο στις τρίχες αλλά και στο τριχωτό του κεφαλιού. Οι ασθενείς συχνά αναφέρουν επιδείνωση στον ήλιο ή επαναλαμβανόμενα επεισόδια ηλιακού εγκαύματος στο τριχωτό. Στις φωτοευαίσθητες δερματοπάθειες που εντοπίζονται σε αυτό περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, το ενδογενές έκζεμα που επιδεινώνεται από το φως, η δερματομυοσίτιδα και ο δερματικός ερυθηματώδης λύκος. Επιπλέον, η ροδόχρου ακμή του τριχωτού της κεφαλής επηρεάζει τους ανθρώπους που έχουν φαλάκρα ή πολύ αραιά μαλλιά.

«Ο ήλιος είναι σημαντικός για την υγεία μας. Η βιταμίνη D είναι ένα απαραίτητο συστατικό που συνθέτει το σώμα μας κυρίως μέσω της έκθεσης στον ήλιο. Διεγείρει την ανάπτυξη των κυττάρων και διατηρεί το δέρμα μας υγιές. Είναι τόσο σημαντική για το δέρμα και τα μαλλιά που η έλλειψή της μπορεί να προκαλέσει απώλειά τους. Όλα αυτά τα οφέλη επιτυγχάνονται με περιορισμένη έκθεση στον ήλιο, ιδανικά μεταξύ 10 και 30 λεπτών την ημέρα.

Ενώ όμως οι μικρές δόσεις υπεριώδους ακτινοβολίας μπορεί να αποδειχθούν πολύ χρήσιμες, η υπερβολική έκθεση μπορεί να προκαλέσει ηλιακά εγκαύματα, τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια των οποίων μπορεί να γίνουν αιτία ανάπτυξης δερματικού καρκίνου ακόμα και στο τριχωτό της κεφαλής», επισημαίνει ο δρ Στάμου και δίνει τις συμβουλές του για την προστασία των μαλλιών που έχουν υποστεί βλάβες από τον ήλιο:

• Καλύπτετε τα μαλλιά και το κεφάλι όταν βρίσκεστε έξω με ένα καπέλο με φαρδύ γείσο ή ένα μαντήλι.
• Αγοράστε ένα σπρέι αντηλιακής προστασίας που είναι ειδικά σχεδιασμένο για να προστατεύει τα μαλλιά και το κεφάλι, χωρίς να λιπαίνει τα μαλλιά.
• Αλλάζετε τακτικά τη χωρίστρα, ώστε ο ήλιος να μην χτυπά ποτέ σε μια περιοχή του τριχωτού της κεφαλής για πολύ ώρα.
• Ενισχύστε την υγρασία. Βοηθήστε στην αναδόμηση των ξηρών και κατεστραμμένων από τον ήλιο μαλλιών χρησιμοποιώντας λάδι ή μάσκες μαλλιών.

«Μην ξεχνάτε να προστατεύετε σωστά το δέρμα σας από τις υπεριώδεις ακτίνες UV όταν βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους για πολύ ώρα, χρησιμοποιώντας αντηλιακό και κατάλληλο ρουχισμό», καταλήγει ο δρ Χρήστος Στάμου.