Η άνοιξη είναι εποχή αναγέννησης: Οι μέρες αρχίζουν να μεγαλώνουν, τα δέντρα και τα λουλούδια ανθίζουν, ενώ η αύξηση της θερμοκρασίας προτρέπει σε υπαίθριες δραστηριότητες. Ωστόσο, αυτές οι αλλαγές, που οι περισσότεροι απολαμβάνουν, γίνονται πηγή δερματικών προβλημάτων για ένα σημαντικό ποσοστό συνανθρώπων μας. Οι περιβαλλοντικές αλλαγές πολλαπλασιάζουν τα αλλεργιογόνα στην ατμόσφαιρα και αυξάνουν την έκθεση του δέρματος στον ήλιο, επηρεάζοντας καταλυτικά τις πιθανότητες εμφάνισης ή επιδείνωσης γνωστών δερματοπαθειών.
«Με τον ερχομό της άνοιξης το δέρμα υφίσταται μια μετάβαση που μπορεί να αποδειχθεί πρόκληση. Ο καιρός παρουσιάζει έντονες και ξαφνικές διακυμάνσεις και το δέρμα εργάζεται σκληρά για να προστατεύσει τον οργανισμό και να διατηρήσει τις ισορροπίες του. Η απολαυστική ζεστασιά του ήλιου τον Μάρτιο, που ξεγελάει και προκαλεί εγκαύματα, εναλλάσσεται με βροχή και υγρασία, αλλά και με αφρικανική σκόνη που γίνεται αιτία ξηρότητας, ερεθισμού και κνησμού.
Η αναγέννηση της χλωρίδας και το “ξύπνημα” της πανίδας που ήταν αδρανείς όλο το χειμώνα δημιουργούν συνθήκες που ερεθίζουν το δέρμα και πυροδοτούν δερματικά προβλήματα, όπως έκζεμα, ακμή και ροδόχρου ακμή», προειδοποιεί ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.
Οι αλλεργίες είναι από τα συχνότερα δερματικά προβλήματα της άνοιξης που χρήζουν προσοχής. Παρότι γίνεται συχνότερα λόγος για τα συμπτώματα που αφορούν στο αναπνευστικό, η γύρη και η σκόνη δεν προκαλούν μόνο φτάρνισμα και ρινική συμφόρηση αλλά και ερυθρότητα του δέρματος, κνησμό και κνίδωση. Όσοι εμφανίζουν τέτοια συμπτώματα, όλη την περίοδο που τα επίπεδα της γύρης στην ατμόσφαιρα είναι υψηλά πρέπει να κρατούν τα παράθυρα και τις πόρτες κλειστές, να χρησιμοποιούν ιονιστές και να περιορίζουν την παραμονή τους σε εξωτερικούς χώρους. Τα αντιισταμινικά μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη μείωση των συμπτωμάτων.
Τα εγκαύματα και οι βλάβες από την υπεριώδη ακτινοβολία είναι επίσης συχνά. Η άνοδος της θερμοκρασίας είναι ευχάριστη αλλά συχνά μας βρίσκει απροετοίμαστους. Η πρωινή ψύχρα εναλλάσσεται με τη μεσημεριανή ζέστη που υπό τον ήλιο υποχρεώνει σε άμεσες ενδυματολογικές αλλαγές, με συνέπεια την έκθεση του δέρματος σε υπεριώδη ακτινοβολία χωρίς να έχει προηγηθεί αντηλιακή προστασία. Το αποτέλεσμα είναι ξηρό και αφυδατωμένο δέρμα και αύξηση της εμφάνισης λεπτών γραμμών και ρυτίδων, φακίδων και κηλίδων, καθώς και διευρυμένων αγγείων εξαιτίας της διάσπασης των ινών ελαστίνης.
Επειδή οι ιδανικές θερμοκρασίες της άνοιξης προδιαθέτουν για μεγαλύτερη παραμονή σε εξωτερικούς χώρους, η προστασία του δέρματος δεν πρέπει να περιορίζεται στη χρήση αντηλιακής στο πρόσωπο, αλλά και στα σημεία του δέρματος που είναι πιθανόν να εκτεθούν στον ήλιο. Κι αν αυτό δεν είναι εφικτό από το πρωί, μια εναλλακτική είναι η αποθήκευση ενός προϊόντος με SPF τουλάχιστον 30 στο αυτοκίνητο ή στην τσάντα. Ανακούφιση από τα εγκαύματα, εάν προκύψουν, προσφέρει η τοποθέτηση δροσερών κομπρεσών στο δέρμα, η λήψη αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και η ενυδάτωση του οργανισμού και της επιδερμίδας.
Την άνοιξη ερεθιστικές ουσίες, όπως η γύρη και η σκόνη, μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα του εκζέματος – μιας επίμονης διαταραχής του δέρματος που εμφανίζεται ως κόκκινες, κνησμώδεις περιοχές σε σημεία του σώματος όπως τα βλέφαρα, τα χέρια και τα γόνατα. Στα μέτρα πρόληψης αλλά και αντιμετώπισης περιλαμβάνεται η αποφυγή επαφής του δέρματος με αλλεργιογόνα, η απομάκρυνσή τους από το δέρμα με χρήση ήπιων σαπουνιών και η καλή ενυδάτωση με υποαλλεργικά προϊόντα χωρίς αρώματα. Υπάρχουν και φαρμακευτικά προϊόντα που μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη μείωση της φλεγμονής και του κνησμού.
Η βόλτα στην ύπαιθρο που συχνά επιδιώκουν οι άνθρωποι την άνοιξη εγκυμονεί τον κίνδυνο επαφής με φυτά που προκαλούν δερματίτιδα εξ επαφής. Ο κνησμός, η ερυθρότητα και η εμφάνιση φουσκαλών είναι τα πιο συχνά συμπτώματα, τα οποία ανακουφίζονται με σύντομα δροσερά ντους και κομπρέσες, όπως και με αντιισταμινικά χάπια. Για τις σοβαρότερες περιπτώσεις υπάρχουν τοπικές και συστηματικές θεραπείες.
Καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται και οι ιδρωτοποιοί αδένες “δραστηριοποιούνται” ενδεχομένως να (επαν)εμφανιστεί θερμικό εξάνθημα, το οποίο μοιάζει με μικροσκοπικές φουσκάλες. Συνήθως υποχωρεί χωρίς παρεμβάσεις, μέσα σε λίγες μέρες, αρκεί να αποφεύγεται ό,τι ανεβάζει τη θερμοκρασία του σώματος, από τον ήλιο μέχρι τα συνθετικά υφάσματα.
Τα τσιμπήματα εντόμων και παρασίτων είναι επίσης συχνό πρόβλημα την άνοιξη, αφού μπορούν να οδηγήσουν σε φαγούρα, ερεθισμό του δέρματος ή ακόμα και αλλεργικές αντιδράσεις. Ένα τσίμπημα μέλισσας, για παράδειγμα, προκαλεί άμεσο πόνο και τοπική αντίδραση και κατόπιν κνησμό, οίδημα και ερυθρότητα. Για τη μείωση των συμπτωμάτων αυτών, μετά το πλύσιμο της περιοχής χρησιμοποιούνται κρύα επιθέματα και αναλγητικά εάν χρειάζεται. Η σοβαρή αλλεργική αντίδραση χρήζει επείγουσας αντιμετώπισης. Η πρόληψη των τσιμπημάτων εντόμων με χρήση εντομοαπωθητικών και ρούχων που καλύπτουν το δέρμα μειώνει την πιθανότητα ανοιξιάτικων περιπετειών.
Η εφίδρωση και η λιπαρότητα στο δέρμα που ενισχύονται την άνοιξη μπορεί να οδηγήσουν και σε εξάρσεις της ακμής. Η διατήρηση της επιδερμίδας στεγνή και καθαρή είναι ο καλύτερος τρόπος πρόληψης, σε συνδυασμό με τη αποφυγή χρήσης προϊόντων που περιέχουν λάδι και είναι “βαριά” για την επιδερμίδα και την επιλογή εκείνων που είναι κατάλληλα για λιπαρά δέρματα. Η ακμή μπορεί να αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική αγωγή τοπική ή από του στόματος, αλλά και με φωτοθεραπεία (με ή χωρίς φάρμακα) η οποία μειώνει την ερυθρότητα και τον ερεθισμό, ρυθμίζει την παραγωγή σμήγματος, παρέχει φυσική αντιμικροβιακή, αντιφλεγμονώδη και αντί-ακνεϊκή δράση και δεν επιτρέπει στα μικρόβια να αναπτύξουν αντοχή.
H φωτοθεραπεία είναι κατάλληλη και για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ροδόχρου ακμής που επίσης “αντιπαθεί” την άνοιξη. Συστήνεται για τη διαχείριση της χρόνιας αυτής πάθησης, που προκαλεί ερυθρότητα και φλεγμονή στο πρόσωπο και επιδεινώνεται συχνά την άνοιξη λόγω της αυξημένης έκθεσης στον ήλιο και τα αλλεργιογόνα, γιατί καταπραΰνει την ερυθρότητα και τον ερεθισμό, μειώνει τον χρωματισμό και ενισχύει την υγεία του δέρματος.
Σε αντίθεση με πολλούς άλλους, όσοι πάσχουν από ψωρίαση περιμένουν την άνοιξη με χαρά και ανυπομονησία, αφού συνήθως βλέπουν το ερύθημα, τον κνησμό, τον πόνο και το πάχος των πλακών να υποχωρούν, αφού ο ήλιος και η υγρασία, που υπάρχει συνήθως αυτή την εποχή, τους ανακουφίζει. Βέβαια, παρόλο που η άνοιξη είναι πιο φιλική για την ψωρίαση, είναι απαραίτητο να λαμβάνονται προφυλάξεις, όπως η ενυδάτωση του δέρματος και η εφαρμογή αντηλιακού.
«Η άνοιξη είναι βάλσαμο για την ψυχική υγεία και ευεξία μας, επειδή όμως κατά την περίοδο αυτή κάνουν την εμφάνισή τους και παράγοντες που θέτουν την υγεία του δέρματος σε κίνδυνο, θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Όσοι έχουν κάποια από τις παθήσεις που χειροτερεύουν, τους προσεχείς τρεις μήνες θα πρέπει να λαμβάνουν τα μέτρα τους εκ των προτέρων και να απευθύνονται στον γιατρό τους με την πρώτη επιδείνωση των συμπτωμάτων, καθώς η έγκαιρη αντιμετώπιση περιορίζει την έκτασή τους», καταλήγει ο δρ Στάμου.
