Πολύς κόσμος χρησιμοποιεί τον όρο «αναφυλαξία» για να περιγράψει τα αλλεργικά του συμπτώματα. Μήπως, όμως, κάποιες φορές ονομάζουμε την αλλεργία μας «αναφυλαξία» καταχρηστικά; Μήπως άλλο θέλουμε να πούμε και άλλο λέμε; Μήπως η αναφυλαξία είναι κάτι πιο σοβαρό και χρειάζεται ειδική αντιμετώπιση;
Στα παραπάνω ερωτήματα απαντάει η κ. Σοφία Σολιδάκη Αλλεργιολόγος Παίδων και Ενηλίκων, επιστημονικά υπεύθυνη Αλλεργιολογικού Τμήματος Μetropolitan General , εξηγώντας παράλληλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε σχετικά με την αναφυλαξία, τα συμπτώματα και την αντιμετώπισή της:
Τι είναι η αναφυλαξία;
Η αναφυλαξία είναι μία σοβαρή αλλεργική αντίδραση με αιφνίδια έναρξη, η οποία μπορεί να γίνει απειλητική για τη ζωή. Με άλλα λόγια, είναι μία συστηματική αντίδραση υπερευαισθησίας η οποία μπορεί να επηρεάσει πολλά όργανα. Η σωστή αντιμετώπιση με χορήγηση αδρεναλίνης είναι καθοριστική ώστε να μην υπάρξουν σοβαρές επιπλοκές ή ακόμη και θάνατος.
Πώς προκαλείται η αναφυλαξία;
Η αναφυλαξία προκαλείται όταν το ανοσοποιητικό μας σύστημα λανθασμένα αναγνωρίζει ένα κανονικά ακίνδυνο συστατικό (π.χ. τρόφιμο, φάρμακο, δηλητήριο υμενοπτέρων) ως απειλή. Αυτή η λανθασμένη αναγνώριση έχει ως αποτέλεσμα την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος και την απελευθέρωση ουσιών, όπως η ισταμίνη, οι οποίες οδηγούν στην εμφάνιση των συμπτωμάτων της αναφυλαξίας.
Αναγνωρίζοντας τα συμπτώματα
Είναι σημαντικό να αναγνωριστούν εγκαίρως τα συμπτώματα της αναφυλαξίας ώστε να υπάρξει άμεση αντιμετώπισή τους. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν συχνά περισσότερα του ενός όργανα.
Τα συνηθέστερα είναι τα εξής:
- Δέρμα: Κνίδωση, αγγειοοίδημα, ερυθρότητα, φαγούρα
- Αναπνευστικό: Βήχας, δύσπνοια, συριγμός, βράχνιασμα φωνής, “σφίξιμο” στο λαιμό ή στο στήθος
- Γαστρεντερικό: Πόνος στην κοιλιά, εμετός, ναυτία, διάρροια
- Νευρικό: Ζάλη, άγχος, αίσθημα επικείμενου κακού
- Κυκλοφορικό: Ταχυπαλμία-αίσθημα παλμών, τάση για λιποθυμία, αίσθημα αδυναμίας, θάμπωμα όρασης, εμβοές αυτιών
Τι είναι οι συμπαράγοντες μιας αλλεργικής αντίδρασης
Πολλοί ασθενείς, ακόμη και με την ίδια ακριβώς ποσότητα αλλεργιογόνου, βιώνουν αντιδράσεις άλλοτε άλλης βαρύτητας ή κάποιες φορές μπορεί να μην αντιδρούν καθόλου. Μία εξήγηση γι’ αυτό είναι η ύπαρξη συμπαραγόντων. Η παρουσία συμπαραγόντων μπορεί να επηρεάσει μία αλλεργική αντίδραση με δύο τρόπους:
- Είτε μειώνοντας τον ουδό αντίδρασης, έτσι ώστε οι ασθενείς να μην εμφανίζουν καθόλου συμπτώματα όταν δεν υπάρχουν συμπαράγοντες και να αντιδρούν μόνο όταν υπάρχει συμπαράγων
- Είτε αυξάνοντας την σοβαρότητα της αντίδρασης, έτσι ώστε οι ασθενείς να έχουν μόνο ήπια συμπτώματα όταν δεν υπάρχουν συμπαράγοντες αλλά πιο σοβαρά όταν υπάρχουν.
Ως συμπαράγοντες έχουν αναγνωριστεί:
- Λοιμώξεις (π.χ. κρυολόγημα)
- Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα
- Φάρμακα Αναστολείς Αντλίας Πρωτονίων (PPIs)
- Αλκοόλ
- Σωματική άσκηση
- Έμμηνος ρύση
- Stress
- Έλλειψη ύπνου
- Σύνδρομα ενεργοποίησης μαστοκυττάρων
Αντιμετώπιση της αναφυλαξίας
Το πιο σημαντικό φάρμακο στην αντιμετώπιση της αναφυλαξίας είναι η αδρεναλίνη, γι’ αυτό όλοι οι ασθενείς με κίνδυνο αναφυλαξίας θα πρέπει να έχουν πάντα μαζί τους την συσκευή αυτοενιέμενης αδρεναλίνης και το σχέδιο αντιμετώπισης της αναφυλαξίας που τους έχει χορηγήσει ο θεράπων αλλεργιολόγος τους. Όλοι οι ασθενείς θα πρέπει να γνωρίσουν την χρήση της συσκευής αυτοενιέμενης αδρεναλίνης.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Κανένα άλλο φάρμακο (π.χ. αντιισταμινικά ή κορτιζόνη) δεν πρέπει να χρησιμοποιείται αντί της αδρεναλίνης.
«Αν έχετε βιώσει συμπτώματα που θα μπορούσαν να αποδοθούν σε αναφυλαξία στο παρελθόν, καλό είναι να απευθυνθείτε σε ειδικό αλλεργιολόγο ώστε να σας δώσει αναλυτική ενημέρωση και σαφείς οδηγίες για την αντιμετώπισή της», καταλήγει η κ. Σολιδάκη.
