Ιδιαίτερη ανησυχία μπορεί να προκαλέσει η ξαφνική τριχόπτωση σε άνδρες και γυναίκες την άνοιξη, ειδικά όταν δεν έχει προηγηθεί καμία αλλαγή στη διατροφή ή στον τρόπο ζωής. Αν και αυτήν την εποχή του χρόνου τις περισσότερες φορές αποτελεί μια φυσιολογική διαδικασία, δεν πρέπει να αποδίδεται σε αυτήν χωρίς διερεύνηση.
Η φετινή άνοιξη εξάλλου παρουσιάζει μεγάλη ιδιαιτερότητα εξαιτίας των πρωτόγνωρων καταστάσεων που βιώνουμε και της ανασφάλειας που απορρέει από αυτές, με αποτέλεσμα το έντονο στρες, μια γνωστή αιτία τριχόπτωσης. Ο ακριβής εντοπισμός της αιτίας, λοιπόν, είναι απαραίτητος και όχι πάντα απλός.
«Η περιοδικότητα στην τριχόπτωση είναι ένα επιστημονικά αποδεδειγμένο φαινόμενο, καθώς υπάρχουν εποχιακές αλλαγές στην ανάπτυξη των ανθρώπινων μαλλιών. Η άνοιξη είναι μια εποχή που παρατηρείται συχνά, αν και είναι λιγότερο έντονο από αυτό που παρατηρούμε το φθινόπωρο. Για να αποδοθεί όμως μια έντονη τριχόρροια σε αυτήν (περιοδικότητα) θα πρέπει να αποκλειστεί η ύπαρξη κάποιας παθολογίας», επισημαίνει ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.
«Επιπλέον πρέπει να ερευνηθεί η συναισθηματική κατάσταση του ασθενή, καθώς υπάρχουν πολλά γεγονότα στη ζωή που μπορεί να προκαλέσουν τριχόπτωση. Το στρες, για παράδειγμα, που όλοι μας βιώνουμε το τελευταίο έτος, είναι πιθανό να ευθύνεται για την τριχόπτωση ή να επιδεινώνει την εποχική απώλεια των μαλλιών. Η ορμόνη του στρες, η κορτιζόλη, είναι γνωστό ότι επηρεάζει τη λειτουργία και την ρύθμιση της λειτουργίας του τριχοθυλακίου. Όταν η κορτιζόλη υπάρχει σε υψηλά επίπεδα, μειώνει τη σύνθεση και επιταχύνει την αποδόμηση σημαντικών στοιχείων του δέρματος, όπως το υαλουρονικό οξύ που βελτιώνει την υγεία του τριχωτού, κατά περίπου 40%», συμπληρώνει.
Οι άνθρωποι γεννιούνται συνήθως με περίπου 5 εκατομμύρια τριχοθυλάκια και πιστεύεται ότι δεν προστίθενται νέα μετά τη γέννηση. Ο κύκλος τους αποτελείται από τρία στάδια-φάσεις: την αναγενή, την καταγενή και την τελογενή. Η αναγενής φάση αντιπροσωπεύει την περίοδο ανάπτυξης. Είναι μακρόχρονη και κυμαίνεται από 1 έως 6 έτη, ανάλογα με τη θέση στο σώμα. Το 90-95% όλων των τριχών του ανθρώπου βρίσκεται σε αυτήν τη φάση κάθε στιγμή.
Η καταγενής φάση είναι ένα μεταβατικό στάδιο, με περίπου το 3% όλων των τριχών να βρίσκονται σε αυτήν τη φάση. Η διάρκειά της είναι περίπου δύο έως τρεις εβδομάδες. Σε αυτό το στάδιο η ανάπτυξη σταματά και το εξωτερικό περίβλημα της ρίζας, ο βολβός, συρρικνώνεται και ανεβαίνει προς την επιφάνεια.
Στη τελογενή φάση η τρίχα ανέρχεται στον θύλακα, μέχρι να πέσει είτε αυτόματα απωθούμενη από την καινούργια τρίχα που έχει δημιουργηθεί, είτε μηχανικά, π.χ. με το χτένισμα. Σε αυτό το στάδιο βρίσκεται έως το 8% όλων των τριχών, το οποίο διαρκεί περίπου 100 ημέρες για τις τρίχες στο τριχωτό της κεφαλής ή περισσότερο για τρίχες στο φρύδι, βλεφαρίδες, βραχίονα και πόδι. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, το θυλάκιο των τριχών βρίσκεται σε πλήρη ηρεμία. Περίπου 25 με 100 τελογενούς φάσης πέφτουν φυσιολογικά κάθε μέρα.
«Όταν κάποιος παράγοντας προκαλέσει τις ρίζες των μαλλιών να μπουν πρόωρα σε κατάσταση ηρεμίας προκύπτει τελογενή τριχόρροια, που άλλοτε είναι οξεία και άλλοτε χρόνια. Οι αιτίες του φαινομένου είναι πολλές και ποικίλες. Μεταξύ των συνηθέστερων είναι το έντονο ψυχολογικό άγχος, οι υψηλοί πυρετοί, ο τοκετός, οι σοβαρές λοιμώξεις, οι δίαιτες με ανεπαρκή πρόσληψη πρωτεΐνης, διάφορα φάρμακα, χρόνιες ασθένειες όπως ο υπό ή υπέρ-λειτουργικός θυρεοειδής αδένας και οι χειρουργικές επεμβάσεις», μας εξηγεί περαιτέρω ο δρ Στάμου. Τριχόπτωση μπορεί να προκαλέσουν, βέβαια, και κάποιες πρακτικές που ταλαιπωρούν τα μαλλιά, όπως ο τρόπος styling (πιστολάκι) και ορισμένα είδη χτενισμάτων (κότσος/αλογοουρά).
Η αιτία μπορεί να καθοριστεί εστιάζοντας στο μοτίβο της τριχόπτωσης, στη χρονολογία που έχουν συντελεστεί στρεσογόνα γεγονότα στη ζωή του ασθενή, στην εξέταση του τριχωτού της κεφαλής και των βολβών των τριχών.
Σύμφωνα με τον δρ Στάμου, η ιατρική τεχνολογία έχει επιτρέψει τον αντικειμενικό, αυτόματο υπολογισμό ορισμένων παραμέτρων της ανάπτυξης των μαλλιών και τον αριθμό τους με μια εξέταση που λέγεται τριχόγραμμα. Έχουν αναπτυχθεί προγράμματα ανάλυσης των μαλλιών που προσφέρουν δυνατότητες και βελτιστοποιημένες λειτουργίες μέτρησης, συγκριτικά με το παραδοσιακό τριχόγραμμα. «Το Fotofinder Trichoscale υπολογίζει τον αριθμό των τριχών, την πυκνότητα των μαλλιών, τον λόγο αναγενών/καταγενών, τον αριθμό και την πυκνότητα των χνοώδων τριχών καθώς και τις τελικές τρίχες, την πυκνότητα των μαλλιών και το πάχος των τριχών. Επίσης μπορεί να προσδιορίσει με ακρίβεια, τον αριθμό των τριχοθυλακίων, προκειμένου να αξιολογηθεί η επιτυχία μιας μεταμόσχευσης», διευκρινίζει.
Για τον εντοπισμό της αιτίας της τριχόπτωσης μπορεί επιπλέον να ζητηθούν αιματολογικές εξετάσεις, οι οποίες μπορούν να αναδείξουν διατροφικές ελλείψεις που γίνονται συχνά αιτία τριχόπτωσης. Πρέπει να ελεγχθούν τα φάρμακα που λαμβάνει ο ασθενής, και εάν αυτά προκαλούν ή επιδεινώνουν την τριχόπτωση να τροποποιηθούν αναλόγως. Επίσης, είναι πιθανόν να κριθεί αναγκαία η παραπομπή του σε γιατρούς άλλων ειδικοτήτων για τη διερεύνηση άλλων οργάνων του σώματος και της πιθανής ύπαρξης μολυσματικών ασθενειών.
«Για τις περισσότερες περιπτώσεις τελογενούς τριχόρροιας δεν απαιτείται θεραπεία. Η εαρινή τριχόπτωση σταματά αυτόματα μετά από μερικές εβδομάδες. Ωστόσο, μια θεραπευτική αγωγή μπορεί να μειώσει την ποσότητα των χαμένων τριχών. Αυτόματα λύεται η τριχόρροια που οφείλεται σε έντονα γεγονότα χωρίς διάρκεια, όπως π.χ. ο τοκετός. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις παύει όταν επιλύεται η αιτία που το προκαλεί. Όταν οφείλεται σε διαταραχές της κεφαλής (ανδρογενετική, γυροειδή και ουλώδη αλωπεκία) αντιμετωπίζεται με από του στόματος φαρμακευτικές θεραπείες και εφαρμογή τοπικών σκευασμάτων και σαμπουάν. Τα τελευταία χρόνια έχουμε και τη θεραπεία με αυτόλογους αυξητικούς παράγοντες, η οποία βοηθά στην ενδυνάμωση των τριχοθυλάκων.
Δεδομένης λοιπόν της ποικιλίας των αιτιών που μπορεί να την προκαλούν, η τριχόπτωση δεν πρέπει να αποδίδεται αυθαίρετα στην εποχή, αλλά να ελέγχεται από δερματολόγο», καταλήγει ο δρ Στάμου.