Σοβαρά προβλήματα στην υγεία του ανθρώπου έχουν προκαλέσει οι ατμοσφαιρικοί ρύποι τις τελευταίες δεκαετίες με την παγκόσμια εξάπλωση της εκβιομηχάνισης. Μεταξύ των ουσιών που ενοχοποιούνται είναι και το PM2,5, ένα μικρό σωματιδιακό υλικό, του οποίου η διάμετρος είναι μικρότερη από 2,5 μm. Ως βασικό συστατικό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, το PM2,5 απειλεί το καρδιαγγειακό και το αναπνευστικό σύστημα, αλλά και το δέρμα.
Πάνω από το 91% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε περιοχές με κακής ποιότητας αέρα, με συγκεντρώσεις ατμοσφαιρικών ρύπων που υπερβαίνουν τα όρια που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Η έκθεση State of Global Air 2019 που δημοσιεύτηκε από το Health Effects Institute των ΗΠΑ έδειξε ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ο πέμπτος κύριος παράγοντας κινδύνου θνησιμότητας παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια. Αποδεδειγμένη από πολλές μελέτες είναι και η αρνητική επίδρασή της σε διάφορες δερματικές παθήσεις. Τελευταία, όμως, μια κινεζική μελέτη ανακάλυψε έναν απλό τρόπο προστασίας του δέρματος από τις βλάβες που προκαλούν τα PM2,5.
«Tο δέρμα, λόγω της θέσης του, δρα ως βιολογική ασπίδα έναντι των ατμοσφαιρικών ρύπων και η παρατεταμένη και επαναλαμβανόμενη έκθεση σε υψηλά επίπεδα αερομεταφερόμενων PM2,5 έχει αποδειχθεί ότι έχει βαθιές δυσμενείς επιπτώσεις στον δερματικό ιστό. Η παρατεταμένη έκθεση σε αυτά τα μικροσωματίδια μπορεί να οδηγήσει σε γήρανση του δέρματος, σχηματισμό ρυτίδων και αλλαγές στη μελάγχρωση. Επιπλέον, δερματικές παθήσεις όπως η ατοπική δερματίτιδα προκαλούνται και επιδεινώνονται από τους ατμοσφαιρικούς ρύπους. Η έρευνα έχει καταδείξει ότι επιδεινώνουν τα συμπτώματα της αλλεργικής δερματίτιδας και του εκζέματος στα παιδιά και ότι προάγουν τις φλεγμονώδεις διαταραχές, την ανδρογενετική αλωπεκία και τους καρκίνους του δέρματος», επισημαίνει ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου. «Επιπλέον ορισμένες κλινικές δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 1999–2014 σ’ όλον τον κόσμο έδειξαν ότι οι κάτοικοι που ζούσαν σε περιοχές με έντονη ατμοσφαιρική ρύπανση είχαν υψηλό επίπεδο οξείδωσης σμήγματος και υπέστησαν ζημιά στην κεράτινη στοιβάδα του δέρματος. Μελέτες από το Μεξικό και τη Σαγκάη ανακάλυψαν ότι οι άνθρωποι που ζούσαν σε περιοχές με μεγάλη ρύπανση είχαν υψηλότερα επίπεδα σμήγματος, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ακμή».
Η ανάγκη, λοιπόν, εύρεσης ενός απλού και αποτελεσματικού τρόπου προστασίας της υγείας του δέρματος από την έκθεση σε PM2,5, ειδικά σε περιοχές με σοβαρή ατμοσφαιρική ρύπανση, είναι επιτακτική. Γι’ αυτό το λόγο κινέζοι ερευνητές πραγματοποίησαν μια μελέτη για να αξιολογήσουν την πιθανή προστασία των συμπληρωμάτων ιχθυελαίου από την έκθεση του δέρματος σε PM2,5, έχοντας ως δεδομένη τη θετική επίδρασή τους στην προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος, σύμφωνα με τα αποτελέσματα προηγούμενης εργασίας τους.
Στη μελέτη συμμετείχαν 65 υγιείς φοιτητές, οι οποίοι χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες που έλαβαν συμπληρώματα ιχθυελαίου είτε εικονικό φάρμακο (ηλιέλαιο ‐ σπορέλαιο) για μια περίοδο 4 μηνών. Οι ερευνητές έλαβαν δείγματα δέρματος, χρησιμοποιώντας μια μη επεμβατική μέθοδο την 8η, 10η, 12η και 14η εβδομάδα, για τη μέτρηση πέντε δεικτών που σχετίζονται με τη φλεγμονή του δέρματος και την οξειδωτική αντίδραση στο στρες. Διαπίστωσαν ότι στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου η έκθεση σε PM2,5 συσχετίστηκε σημαντικά με αυξημένα επίπεδα ενός δείκτη φλεγμονής (ιντερλευκίνης ‐ 1 άλφα) και ενός δείκτης οξειδωτικής απόκρισης στο στρες (καρβονυλική πρωτεΐνη), ενώ αυτές οι συσχετίσεις ήταν μειωμένες ή είχαν αντιστραφεί στην ομάδα που έλαβε συμπληρώματα ιχθυελαίων. Τα ευρήματα έδειξαν, δηλαδή, ότι τα συμπληρώματα ιχθυελαίων μπορούν να βελτιώσουν τους δείκτες φλεγμονής του δέρματος και την οξειδωτική αντίδραση στο στρες στη βραχυπρόθεσμη έκθεση σε PM2, 5 και επομένως μπορεί να χρησιμεύσουν ως ένας απλός και αποτελεσματικός τρόπος για την προστασία της υγείας του δέρματος από την έκθεση σε αυτά τα μικροσωματίδια.
«Αν και οι ακριβείς μηχανισμοί με τους οποίους τα PM2,5 επηρεάζουν δυσμενώς το δέρμα δεν είναι απολύτως σαφείς, οι φλεγμονώδεις και οξειδωτικές αντιδράσεις στο στρες φαίνεται να είναι οι δύο κυριότεροι τρόποι. Πρόσφατες μελέτες αποκάλυψαν ότι υπάρχουν και άλλοι αντιφλεγμονώδεις και/ή αντιοξειδωτικοί παράγοντες, όπως για παράδειγμα ο φαινυλαιθέρας καφεϊκού οξέος, που μπορούν να αντιστρέψουν τις αρνητικές επιδράσεις των μικρότερων από 2,5 μm αερολυμάτων στο δέρμα.
Το ιχθυέλαιο, το οποίο περιέχει ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, είναι ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα συμπληρώματα διατροφής. Εάν τα ευρήματα αυτής της μελέτης επιβεβαιωθούν και η αποτελεσματικότητα των ιχθυελαίων περιλαμβάνει και ασθενείς με υπάρχουσες δερματικές διαταραχές (ακμή, έκζεμα, ανδρογενετική αλωπεκία κ.ά) θα μπορούσε ένα μεγάλο μέρος των ασθενών να προστατευτεί με έναν απλό και σχετικά οικονομικό τρόπο», καταλήγει ο δρ Χρήστος Στάμου.
