Μια νέα, πολλά υποσχόμενη, μέθοδος θεραπείας του εντοπισμένου καρκίνου του προστάτη, η εστιακή θεραπεία, έρχεται να καταστρέψει τις καρκινικές εστίες με απόλυτη ακρίβεια, χωρίς χειρουργείο, ελαχιστοποιώντας τις παρενέργειες και εξασφαλίζοντας ένα υψηλό επίπεδο ποιότητας ζωής, εφάμιλλο με αυτό των υγιών ανδρών.
Ο καρκίνος του προστάτη είναι η δεύτερη πιο συχνή κακοήθεια στον άνδρα στην Ευρώπη. Συχνά δεν παρουσιάζει συμπτώματα ή άλλες φορές αυτά προσομοιάζουν με τα συμπτώματα της καλοήθους υπερπλασίας του αδένα (δυσχέρεια στην έναρξη της ούρησης, διακεκομμένη ή/και μειωμένη ροή των ούρων, επιτακτική ούρηση, αίσθημα ατελούς κένωσης της ουρήθρας, αιματουρία).
Η διάγνωση του καρκίνου του προστάτη γίνεται με δακτυλική εξέταση από τον ουρολόγο, PSA (ειδική εξέταση αίματος) και λήψη βιοψιών και οι σύγχρονες μέθοδοι αντιμετώπισης έχουν επιτύχει κατακόρυφη αύξηση του προσδόκιμου ζωής των ασθενών, προσφέροντάς τους ταυτόχρονα πολύ καλή ποιότητα ζωής.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η διάγνωση καρκίνου είναι μια εμπειρία που αλλάζει τη ζωή του πάσχοντα, καθώς απαιτείται να πάρει ορισμένες σκληρές αποφάσεις που μπορούν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινότητά του για πολλά από τα επόμενα χρόνια.
Ο άνδρας που έχει διαγνωστεί με προστατικό καρκίνο θα βρεθεί αντιμέτωπος με διάφορες επιλογές θεραπείας, οι οποίες είναι εξίσου αποτελεσματικές, αλλά καθεμία από τις οποίες επίσης έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της.
Πολλοί άνδρες με εντοπισμένο καρκίνο προστάτη θα οδηγηθούν στο χειρουργείο για ριζική αφαίρεση του οργάνου, συχνά με τις αναπόφευκτες συνέπειες της ακράτειας και της στυτικής δυσλειτουργίας. Πολλές φορές, μάλιστα, αυτό συμβαίνει χωρίς να χρειάζεται, καθώς μόνον 5 με 7 στους 1000 άνδρες σύμφωνα με την Αμερικανική Ουρολογική Εταιρεία θα καταλήξουν από τη νόσο.
Θα πρέπει, λοιπόν, να οδηγούνται στη χειρουργική αίθουσα μόνον οι άνδρες που ο όγκος τους είναι διηθητικός και πρόκειται να δώσει μεταστάσεις. Επειδή, δυστυχώς, αυτό ακόμα δεν είναι εφικτό, τα τελευταία χρόνια η έρευνα έχει εστιάσει στο πως οι χειρουργικές θεραπείες θα γίνουν λιγότερο επεμβατικές, αρά θα υπάρχουν λιγότερες επιπλοκές και, ακόμα καλύτερα, στο πώς θα θεραπεύεται ο καρκίνος χωρίς χειρουργείο και ταυτόχρονα χωρίς το φόβο υποτροπής ή εξάπλωσής του», εξηγεί ο χειρουργός ουρολόγος ανδρολόγος Δρ. Nίκος Μερτζιώτης, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Εστιακή θεραπεία
Το «μέλλον» στη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη συναντά το παρόν, εκτός από τα μεγάλα κέντρα της Αμερικής και της Ευρώπης και στην Ελλάδα. Πρόκειται για την εστιακή θεραπεία (focal therapy) για τον καρκίνο του προστάτη, η οποία εφαρμόζεται εδώ και 1,5 χρόνο περίπου από τον Δρ Μερτζιώτη και την ομάδα του, όπως παρουσιάστηκε από τον ίδιο στο Διεθνές Συνέδριο Εστιακής Θεραπείας που διεξήχθη στην Ολλανδία, στις 12-13 Φεβρουαρίου, όπου συμμετείχε ως ομιλητής.
Η εστιακή θεραπεία προσφέρεται ως μια εναλλακτική θεραπευτική επιλογή για τους άνδρες με μικρούς, χαμηλού ή μέσου κινδύνου, εντοπισμένους όγκους του προστάτη, αφορά δηλαδή σε μία ομάδα προσεκτικά επιλεγμένων ασθενών που πάσχουν από ελάχιστη έκταση της νόσου και έχει ως στόχο να καταστρέψει επιτυχώς τις καρκινικές εστίες, αφήνοντας τις υπόλοιπες περιοχές του αδένα ανέπαφες και διασώζοντας τον φυσιολογικό του ιστό.
«Η εστιακή θεραπεία είναι ο νέος επαναστατικός τρόπος αντιμετώπισης του καρκίνου του προστάτη. Πρόκειται για μια καινούργια μέθοδο απεικόνισης, η οποία συνδυάζει τη μαγνητική τομογραφία του προστάτη με το διορθικό υπερηχογράφημα. Διενεργείται με τη λήψη μιας τρισδιάστατης εικόνας του προστάτη αλλά και της βλάβης (του όγκου) και τοποθέτηση των εικόνων στον υπέρηχο που εκτελείται παράλληλα. Ένας αισθητήρας μας καθοδηγεί απευθείας στη βλάβη για τη λήψη βιοψίας μόνο από την ύποπτη εστία με απόλυτη ακρίβεια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μικρότερο έως μηδενικό ποσοστό λοιμώξεων και τριπλάσιο ποσοστό ανίχνευσης καρκίνων σε σχέση με τη συμβατική μέθοδο. Μόλις η βλάβη αποδειχθεί ότι είναι καρκινική με ιστολογική εξέταση, τότε με εξαιρετική ακρίβεια καταστρέφεται, απευθείας με βελόνα (που φέρει την ίνα του laser) δια μέσω του δέρματος χωρίς τομή, αφήνοντας άθικτα τα υγιή κύτταρα και τους ιστούς του προστάτη», εξηγεί ο Δρ. Μερτζιώτης.
Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου
Σε κατάλληλες περιπτώσεις, η εστιακή θεραπεία μπορεί να προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα για τους άνδρες με πρώιμο καρκίνο του προστάτη:
Η εστιακή θεραπεία εκτελείται σε εξωτερική βάση χωρίς ανάγκη νοσηλείας, ενώ σε πολλές περιπτώσεις γίνεται με τοπική αναισθησία ή ελαφρά αναισθησία (μέθη).
Μπορεί να καταστρέψει αποτελεσματικά συγκεκριμένες καρκινικές βλάβες εντός του προστάτη, διατηρώντας ακέραιο τον φυσιολογικό ιστό του προστάτη και τη λειτουργία του.
Οι παρενέργειες, συμπεριλαμβανομένων της ακράτειας ούρων και της σεξουαλικής δυσλειτουργίας, μπορεί να εμφανιστούν λιγότερο συχνά έως και καθόλου ενώ μπορεί να είναι λιγότερο σοβαρές από εκείνες που συνδέονται με πιο επιθετικές θεραπείες όπως οι χειρουργικές θεραπείες (ρομποτική ριζική προστατεκτομή και η ανοικτή ριζική προστατεκτομή).
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Η μελέτη που παρουσίασε η ομάδα του κ. Μερτζιώτη (η μόνη ελληνική συμμετοχή αλλά και μία από τις λίγες ομάδες παγκοσμίως που εφαρμόζουν τη συγκεκριμένη μέθοδο δηλ. την εξάχνωση του καρκίνου με laser) στην Ολλανδία αφορούσε σε 15 ασθενείς με εντοπισμένο όγκο στον προστάτη, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε εστιακή θεραπεία με πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Έξι μήνες μετά, στους 11 από τους 15 ασθενείς (73,3%) είχε επιτευχθεί έλεγχος της νόσου (δηλ. μείωση του PSA), ποσοστό το οποίο είναι εφάμιλλο των άλλων ομάδων από Β.Αμερική, Καναδά και Ευρώπη οι οποίες υπερτερούν οικονομικά στο επίπεδο της έρευνας κατά πολύ σε σχέση με την Ελλάδα. Σύμφωνα με τις μελέτες των Εmberton &Ahmed του University College of London στο Ηνωμένο Βασίλειο σε 638 ασθενείς ,των Zelefsky and Eastham του Μemorial Sloan Kettering σε 130 ασθενείς και του Ward στο MD Anderson Cancer Center σε 100 ασθενείς η επιτυχία της μεθόδου κυμάνθηκε από 60-86% ενώ σε ένα ποσοστό 0-33% εφαρμόσθηκε πιο ριζική θεραπεία. Σε κανέναν ασθενή δεν παρατηρήθηκε εξέλιξη της νόσου με μετάσταση και κανείς δεν απεβίωσε κατά τη διάρκεια των μελετών από τον καρκίνο του προστάτη ή παρενέργειες της μεθόδου.
Για τους ασθενείς των οποίων ο καρκίνος του προστάτη είναι μεγάλος, επιθετικός ή έχει εξαπλωθεί εκτός της πυέλου, η θεραπεία αφαίρεσης μπορεί να είναι η απάντηση.
«Σε αυτές τις περιπτώσεις, η σύγχρονη Ουρολογία προσφέρει ένα ευρύ φάσμα ελάχιστα επεμβατικών χειρουργικών επιλογών, συμπεριλαμβανομένων των προηγμένων, όπως η ρομποτικά υποβοηθούμενη λαπαροσκοπική αφαίρεση του προστάτη και η λαπαροσκοπική αφαίρεση του προστάτη. Επιπλέον, η εστιασμένη ακτινοθεραπεία είναι μία από τις ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους για τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη», τονίζει ο Δρ Μερτζιώτης.