Οι μύθοι αφθονούν όταν το θέμα είναι τα δόντια μας. «Να χρησιμοποιείς σκληρή οδοντόβουρτσα για να αφαιρείς την πλάκα» (μην το κάνετε, μπορεί να βλάψει την γραμμή των ούλων). «Αν πονάει το δόντι σου, βάλε ούζο» (δεν βοηθάει, επισκεφτείτε τον οδοντίατρό σας ή/και πάρτε το κατάλληλο παυσίπονο μέχρι να φθάσετε στο ιατρείο του).
Εξίσου πολλοί, όμως, είναι και στην Ορθοδοντική. Η Δρ. Κατερίνα Δούμα-Μιχελάκη, DDS, PhD, ειδική Ορθοδοντικός Παιδιών & Ενηλίκων, ξεδιαλύνει τους σημαντικότερους.
Μύθος: Τα πρώτα δόντια του παιδιού θα πέσουν, επομένως η οδοντική φροντίδα δεν είναι απαραίτητη στα μικρά παιδιά.
Η αλήθεια: Η καλή οδοντική υγιεινή και οι τακτικές επισκέψεις στον παιδοοδοντίατρο είναι απαραίτητες, διότι τα νεογιλά δόντια μπορεί να χαλάσουν ακριβώς όπως τα μόνιμα. Επιπλέον, η πρόωρη απώλεια των νεογιλών δοντιών λόγω αδιάγνωστης τερηδόνας μπορεί να έχει επιπτώσεις στην ανάπτυξη των μόνιμων δοντιών, εμποδίζοντας την ανατολή τους. Η Ελληνική Παιδοδοντική Εταιρεία, ακολουθώντας τα διεθνή πρότυπα συνιστά την πρώτη επίσκεψη του παιδιού κοντά στα πρώτα του γενέθλια, με συμβουλευτικό κυρίως αρχικά χαρακτήρα. Από και πέρα, ο παιδοοδοντίατρος θα καθορίσει τη συχνότητα των επισκέψεων με βάση τη διατροφή, τη στοματική υγιεινή και τις συνήθειες του παιδιού.
Μύθος: Αν ένα μικρό παιδί δεν πίνει αναψυκτικά και δεν τρώει γλυκά, τα δόντια του δεν θα χαλάσουν.
Αλήθεια: Ακόμα και τα βρέφη που δεν έχουν ακόμα χρονίσει αλλά έχουν βγάλει τα πρώτα τους δόντια μπορεί να πάθουν τερηδόνα, εάν οι γονείς τους τα βάζουν για ύπνο με το μπιμπερό στο στόμα ή αν εξακολουθήσουν να θηλάζουν στη διάρκεια της νύχτας. Παιδάκια που πονούν γάλα με μέλι ή ζάχαρη κινδυνεύουν άμεσα από πολυτερηδονισμό. Το μοναδικό ρόφημα ή τρόφιμο που δεν χαλάει τα δόντια των ανθρώπων είναι το σκέτο νερό. Οτιδήποτε άλλο, ακόμα και το γάλα και οι φυσικοί χυμοί φρούτων χωρίς πρόσθετη ζάχαρη, μπορεί να συμβάλλει στην τερηδόνα. Μην ξεχνάτε πως κάθε πηγή υδατανθράκων (δημητριακά, ψωμί, φρούτα, φρουτοχυμοί, πατάτες, ζυμαρικά, ρύζι, γλυκά, μπισκότα, καραμέλες, φάρμακα με ζάχαρη κ.λπ.) περιέχει σάκχαρα τα οποία προκαλούν τερηδόνα, καθώς και ότι κάθε τρόφιμο ή ρόφημα αφήνει υπολείμματα στο στόμα.
Μύθος: Η πρώτη επίσκεψη στον ορθοδοντικό καλύτερα είναι να γίνεται όταν βγουν τα μόνιμα δόντια του παιδιού.
Η αλήθεια. Αν περιμένετε έως ότου βγουν τα μόνιμα δόντια του παιδιού σας, μπορεί να χαθεί το στάδιο της ανάπτυξης των οστών κατά το οποίο πολλά προβλήματα διορθώνονται χωρίς να υπάρχει ανάγκη για παρεμβάσεις, όπως η εξαγωγή κάποιου δοντιού. Οι ορθοδοντικές παρεμβάσεις κατά κανόνα είναι ηπιότερες όσο νωρίτερα γίνεται αντιληπτό και αρχίσει να αντιμετωπίζεται οποιοδήποτε πρόβλημα. Γι’ αυτό, η Αμερικανική Εταιρεία Ορθοδοντικών (ΑΑΟ) συνιστά η πρώτη επίσκεψη να γίνεται στην ηλικία των 7 ετών, όταν ακόμα τα παιδιά διατηρούν πολλά νεογιλά δόντια.
Μύθος: Οι ορθοδοντικές θεραπείες που γίνονται στην παιδική ηλικία χαλάνε όταν βγουν οι φρονιμίτες.
Η αλήθεια: Είναι λογικό να νομίζει κανείς ότι η ανατολή των φρονιμιτών, που συνήθως γίνεται στο τέλος της εφηβείας και στα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής, μπορεί να επιφέρει ορθοδοντικές αλλαγές. Στην πραγματικότητα όμως, οι όποιες μετατοπίσεις και υποτροπές μπορεί να οφείλονται σε πολλούς παράγοντες όπως η εξακολούθηση της ανάπτυξης της κάτω γνάθου, ένα τραύμα ή και κάποια στοματική νόσος.
Μύθος: Πολλά ορθοδοντικά προβλήματα αντιμετωπίζονται με ένα «μασελάκι» που φοριέται μόνο το βράδυ.
Η αλήθεια: Τα «μασελάκια» είναι μηχανισμοί σχεδιασμένοι για αρχικά στάδια ορθοδοντικών μετακινήσεων και για την διατήρηση του αποτελέσματος μετά το τέλος της ορθοδοντικής θεραπείας. Για να ωθηθεί ένα δόντι με ασφάλεια στη σωστή θέση απαιτείται πίεση επί τουλάχιστον 18-20 ώρες την ημέρα και για αρκετό καιρό. Αυτό δεν μπορεί να γίνει με τα «μασελάκια» που είναι ένας κινητός μηχανισμός, αλλά με ακίνητους, ειδικούς μηχανισμούς όπως τα σιδεράκια ή με τα νέα συστήματα διαφανών ναρθήκων. Τα νέα αυτά συστήματα εξασφαλίζουν πολύ καλά αποτελέσματα χωρίς «σιδεράκια», αλλά απαιτούν χρήση 22 ωρών την ημέρα περίπου.
Μύθος: Τα σιδεράκια πρέπει να είναι σφιχτά και να πονάνε για να ισιώσουν τα δόντια.
Η αλήθεια: Είναι μεγάλο λάθος να πιστεύει κανείς πως όσο πιο σφιχτά είναι τα σιδεράκια, τόσο ταχύτερα θα διορθώσουν το ορθοδοντικό πρόβλημα. Το πολύ σφίξιμο όχι μόνο δεν επιταχύνει τη σύγκλειση των δοντιών, αλλά μπορεί και να βλάψει τα δόντια. Ούτε πρέπει να προκαλούν πόνο τα σιδεράκια. Άλλο είναι να νιώθει ο ασθενής κάποια πίεση ή ενόχληση κατά τις πρώτες μέρες έπειτα από την τοποθέτησή τους και άλλο να πονάει. Ο πόνος σημαίνει κακή τοποθέτηση ή κακή προσαρμογή στα δόντια του ασθενούς.
Μύθος: Οι επισκέψεις στον ορθοδοντικό δεν είναι απαραίτητες μετά την τοποθέτηση των μηχανισμών.
Η αλήθεια: Η υγεία των ούλων, των δοντιών και της γνάθου πρέπει να αξιολογούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα, για να εξασφαλίζεται η ομαλή πορεία της θεραπείας. Τα καλά νέα είναι ότι με τις σύγχρονες συσκευές που χρησιμοποιεί η Ορθοδοντική και αναλόγως με τον ασθενή, τα μεσοδιαστήματα ανάμεσα στις επισκέψεις μπορεί να φθάσουν και τις 8 ή 10 εβδομάδες. Ωστόσο είναι απαραίτητο να τηρούνται τα ραντεβού. Ας μην ξεχνάτε ότι τα δόντια μετακινούνται κατά διάφορες μοίρες σε όλη τη διάρκεια της ζωής, καθώς αναπτύσσεται και αλλάζει το σώμα. Ακόμα, λοιπόν, κι όταν ολοκληρωθεί η ορθοδοντική θεραπεία και τα δόντια ισιώσουν, πάλι απαιτείται σποραδική παρακολούθηση για να εξακριβώνεται αν διατηρείται το αποτέλεσμα και αν έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται υποτροπές.