Η στοματική κοιλότητα καλύπτει μόλις το 1% του ανθρώπινου σώματος, αλλά σε αυτή συμβαίνει το 5% όλων των σωματικών μικροτραυματισμών των ενηλίκων και το 17% των παιδιών προσχολικής ηλικίας.

Αφού λοιπόν είναι τόσα πολλά τα απρόοπτα που μπορεί να συμβούν στο στόμα, πώς πρέπει να αντιδράσουμε στο καθένα από αυτά έως ότου φθάσουμε στον οδοντίατρο; Η Δρ. Δέσποινα Κωστομοίρη, χειρουργός-οδοντίατρος ειδικευμένη στην Αισθητική Οδοντιατρική και διευθύντρια της Κλινικής Athens Life Smile, εξηγεί τι πρέπει να κάνουμε κατά περίπτωση:

1. Πονόδοντος. Τοποθετήστε ψυχρά επιθέματα. Αν αυτό δεν βοηθήσει, να κάνετε στοματοπλύσεις με χλιαρό νερό. Να απομακρύνετε επίσης τα υπολείμματα της τροφής από την περιοχή που πονάει και να πάρετε κάποιο αναλγητικό. Απαραίτητο όμως είναι να κλείσετε άμεσα ραντεβού με τον οδοντίατρό σας.

Συνήθης αιτία του πονόδοντου είναι η φλεγμονή του νεύρου ή η νέκρωσή του εξαιτίας προβλημάτων όπως οι βαθιές τερηδόνες, τα εκτεταμένα σφραγίσματα και  οι κακές προσθετικές εργασίες.

2. Ευαισθησία: Χρησιμοποιήστε απευαισθητοποιητική οδοντόκρεμα και μαλακή οδοντόβουρτσα και να αποφεύγετε την κατανάλωση κρύων ροφημάτων και τροφών. Χρησιμοποιήστε απευαισθητοποιητικά gel στη διάρκεια της νύχτας.

Η λήψη κρύων ροφημάτων και τροφών  μπορεί  να δημιουργήσει ευαισθησίες σε δόντια στα οποία τα ούλα έχουν υποστεί υφιζήσεις (υποχώρηση). Μπορεί επίσης να παρουσιαστεί έντονη ευαισθησία σε δόντια με αυχενικές αποτριβές (είναι η απώλεια οδοντικής ουσίας στην εξωτερική επιφάνεια των δοντιών, στα όρια των ούλων) εξαιτίας του κακού βουρτσίσματος.

3. Αιμορραγία των ούλων: Να κάνετε επιμελές βούρτσισμα των δοντιών με μαλακή οδοντόβουρτσα, χρήση μεσοδόντιου νήματος χωρίς να τραυματίζονται τα ούλα και στοματοπλύσεις κυριώς με αλατόνερο, μέχρι να επισκεφθείτε τον οδοντίατρό σας.

Η αιμορραγία των ούλων είναι συνήθως αποτέλεσμα ουλίτιδας ή περιοδοντίτιδας. Σε σπάνιες περιπτώσεις υποκρύπτει σοβαρότερη συστηματική νόσο, που θα πρέπει οπωσδήποτε να διερευνηθεί και να αντιμετωπισθεί.

4. Αποκόλληση στεφάνης ή γέφυρας: Χρησιμοποιήστε μία συγκολλητική ουσία οδοντιατρικής χρήσεως που μπορείτε να προμηθευτείτε άμεσα από το φαρμακείο για να κολλήσετε τη στεφάνη ή τη γέφυρα μέχρι την άμεση επίσκεψη στον οδοντίατρο. Η απλούστερη ίσως λύση είναι η χρήση μιας συγκολλητικής κρέμας οδοντοστοιχιών.

Για να την εφαρμόσετε σωστά, καθαρίστε εσωτερικά τη στεφάνη από τα χαλαρά υπολείμματα κόλλας ή τροφών. Εν συνεχεία, τοποθετήστε στο εσωτερικό της μικρή ποσότητα κρέμας οδοντοστοιχιών και επικαθίστε την στο αντίστοιχο δόντι.

Η κόλλα αυτή δεν στερεοποιείται και δεν έχει μεγάλη διάρκεια γιατί διαλύεται από τα στοματικά υγρά, αλλά προσφέρει μια σχετική σταθερότητα και αίσθημα ασφάλειας. Απλά, κάθε μερικές ώρες όταν η στεφάνη αρχίσει να γίνεται χαλαρή, θα πρέπει να αφαιρείται από το στόμα, να καθαρίζεται το εσωτερικό της όπως και το αντίστοιχο δόντι, να προστίθεται νέα ποσότητα κόλλας και να επανατοποθετείται.

Η αποκόλληση γέφυρας ή στεφάνης είναι στις περισσότερες περιπτώσεις απόρροια ελαττωματικής εφαρμογής της προσθετικής εργασίας, με εξαίρεση εκείνες τις περιπτώσεις κατά τις οποίες πήρε υγρασία από σάλιο ή νερό η συγκολλητική κονία, στη διάρκεια της συγκόλλησης. Εάν  συνεχίσει να ξεκολλά η προσθετική εργασία,  απαιτείται αντικατάσταση.

5. Αιμορραγία μετά από εξαγωγή: Χρησιμοποιήστε καθαρή γάζα για να πωματίσετε την περιοχή (δηλαδή, διπλώστε την γάζα δημιουργώντας ένα «κουβαράκι» αρκετά παχύ ώστε όταν το τοποθετήσετε στο σημείο της εξαγωγής και κλείσετε τα πάνω με τα κάτω δόντια να ασκεί πίεση στην περιοχή της εξαγωγής) . Διατηρήστε τη γάζα υπό πίεση 30-45 λεπτά χωρίς να την αλλάξετε ακόμα κι αν ποτίσει εντελώς με αίμα.

Αν η αιμορραγία συνεχίζεται, επικοινωνήστε με τον οδοντίατρο.

6. Σπάσιμο δοντιού: Πάρτε ένα αναλγητικό και τοποθετήστε στο εναπομένον δόντι οδοντικό κηρό ή, ελλείψει αυτού, τσίχλα χωρίς ζάχαρη, μέχρι την επίσκεψη στον οδοντίατρο.

Το σπάσιμο δοντιού είναι αποτέλεσμα κτυπήματος, χρήσης των δοντιών ως εργαλείων κοπής ή χρόνιου  σφιξίματος ή τριξίματος των δοντιών στη διάρκεια της νύχτας. Στην τελευταία περίπτωση απαιτείται άμεσα η κατασκευή από τον οδοντίατρο ενός νάρθηκα  (μασελάκι), τον οποίο θα φοράτε κάθε βράδυ για να προστατεύσετε εφεξής τα δόντια σας.

7. Απώλεια δοντιού λόγω κτυπήματος. Αν εξαιτίας ενός κτυπήματος βγει από τη θέση του ένα δόντι και πέσει το έδαφος, πρέπει να το ξεπλύνετε πολύ απαλά για να απομακρύνετε τυχόν ξένα σώματα/ακαθαρσίες, χρησιμοποιώντας φυσιολογικό ορό, γάλα ή κρύο νερό. Στη συνέχεια, επανατοποθετήστε το στη θέση του και συγκρατήστε το με ελαφρά πίεση έως ότου επισκεφθείτε τον οδοντίατρο και γίνει προσπάθεια σταθεροποίησης.

Αν δεν μπορείτε να τοποθετήσετε το δόντι  στη θέση του, τοποθετήστε το σε φυσιολογικό ορό ή, στην καλύτερη περίπτωση, κρατήστε το στο στόμα σας σε επαφή με σάλιο.

Σε όλες τις περιπτώσεις η  επίσκεψη στον οδοντίατρο πρέπει να είναι  άμεση.

8. Κακοσμία στόματος: Βουρτσίστε τα δόντια με μία οδοντόκρεμα με έντονη γεύση, ιδιαίτερα τα σημεία τους που είναι σε επαφή με τα ούλα. Καθαρίστε επίσης την γλώσσα και τον ουρανίσκο και χρησιμοποιήστε ανάμεσα στα δόντια νήμα.

Αν η κακοσμία οφείλεται σε πρόσκαιρη στομαχική διαταραχή ή τη λήψη τροφών  όπως σκόρδο, κρεμμύδι κ.λπ. θα υποχωρήσει. Αν συνεχίζεται, προγραμματίστε   σύντομα επίσκεψη στον οδοντίατρο.

9. Έλκη στο στόμα: Χρησιμοποιήστε για προσωρινή ανακούφιση ένα κομμάτι πάγου και διάλυμα από νερό και σόδα στην πληγή για μερικά λεπτά και επικοινωνήστε με τον οδοντίατρο. Ένα πολύ καλό ήπιο αντισηπτικό είναι το χαμομήλι, με το οποίο μπορείτε να κάνετε στοματοπλύσεις.

Τα έλκη μπορεί να είναι αποτέλεσμα τραύματος από σπασμένα δόντια, σφραγίσματα ή παλιές προσθετικές εργασίες, λοίμωξης ή μόλυνσης από τροφές ή μολυσμένα χέρια, stress και γενικότερα μειωμένης αντίστασης του ανοσοποιητικού συστήματος (π.χ. άφθες). Σε μερικές (περιορισμένες) περιπτώσεις μπορεί να αποτελούν εκδηλώσεις άλλων διαταραχών, λιγότερο ή περισσότερο σοβαρών (π.χ. αποβιταμινώσεων), που χρειάζονται διερεύνηση.

«Η καλή, προληπτική στοματική υγιεινή, η οποία συνίσταται σε καθαρισμό κάθε εξάμηνο από τον οδοντίατρο, καθημερινό βούρτσισμα και καθαρισμό με οδοντικό νήμα,  καθώς και επιλογή σωστού οδοντιάτρου, βοηθά στο να αποφύγουμε μεγάλο μέρος των συμβαμάτων αυτών», καταλήγει η Δρ. Κωστομοίρη.