Πολλοί άνδρες κατά τη διάρκεια της ζωής τους αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τον προστάτη , έναν αδένα στενά συνδεδεμένο με την σεξουαλικότητα, τη γονιμότητα και τη ποιότητα ζωής.

Ο προστάτης αρχίζει να έχει ενεργό ρόλο στη σεξουαλικότητα και στυτική λειτουργία από τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα στην εφηβεία και τις πρώτες ερωτικές πράξεις και συνεχίζει να συμβάλλει ή να αποτελεί τροχοπέδη και στις μεγαλύτερες ηλικίες.

Οι δε παθήσεις του επηρεάζουν την σεξουαλικότητα του άνδρα από την επιθυμία για σεξ, τη δυνατότητα διατήρησης μιας καλής στύσης, τη δυνατότητα εκσπερμάτισης και οργασμού μέχρι και την γονιμότητα του.

Από τις πιο συχνές είναι οι λοιμώξεις του προστάτη  (προστατίτιδες) που αποτελούν και την πάθηση με τα εντονότερα συμπτώματα για τον άνδρα.

Στην μορφή της οξείας προστατίτιδας τα συμπτώματα είναι έντονα με υψηλό πυρετό, πόνο στο περίνεο και δυσουρικές ενοχλήσεις (πόνο την ούρηση, δυσκολία στην έναρξή της, συχνουρία μέχρι και επίσχεση της ούρησης). Η οξεία αυτή φλεγμονή του προστάτη χρήζει άμεσης ιατρικής παρέμβασης με ισχυρή αντιβιοτική αγωγή.Η επίπτωση στη στύση και γενικά στην σεξουαλικότητα είναι άμεση και  χαρακτηρίζεται από πτώση της ερωτικής επιθυμίας (libido), ενώ η επαναφορά τους ολοκληρώνεται κατά την αποδρομή των συμπτωμάτων μέχρι την πλήρη ίαση της φλεγμονής.

Πιο συχνή μορφή είναι η χρόνια προστατίτιδα και σίγουρα αποτελεί και την πιο ύπουλη. Τα συμπτώματα είναι πολύ πιο ήπια στην αρχή με αποτέλεσμα μερικές φορές να περνούν απαρατήρητα έως ότου αρχίσουν να ενοχλούν τον άνδρα. Η περίοδος αυτή μπορεί να είναι από μερικές ημέρες έως και χρόνια. Αυτό που παρατηρείται μπορεί να είναι μια ελαφρά δυσκολία στην ούρηση , άλγος στο περίνεο, αίμα στο σπέρμα ακόμη και πτώση της ερωτικής επιθυμίας. Η στυτική λειτουργία επηρεάζεται έμμεσα λόγω του πόνου στο περίνεο. Η εκσπερμάτιση αλλάζει και μπορεί το εκσπερμάτισμα να  μολυνθεί και να έχει μειωμένο όγκο ή και αίμα επηρεάζοντας τη γονιμότητα.. Η θεραπεία της χρόνιας προστατίτιδας  απαιτεί υπομονή και επιμονή (ισχυρά αντιβιοτικά για μακρά χρονικά περίοδο), ενώ και η υποτροπή της είναι συχνή.

Μια άλλη πάθηση που αν και εξελίσσεται αργά επηρεάζει τη ποιότητα ζωής του άνδρα και τη σεξουαλικότητά του είναι η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη. Ο όγκος του προστάτη αυξάνεται σταδιακά συμβαδίζοντας με την ηλικία. Η διόγκωση αυτή αρχίζει να επηρεάζει αρχικά την ούρηση προκαλώντας δυσουρικά ενοχλήματα. Το γεννητικό σύστημα όντως άμεσα συνδεδεμένο με το ουροποιητικό σύστημα νοσεί και αυτό, με εκδηλώσεις όπως οι διαταραχές εκσπερμάτισης, η αδυναμία συντήρησης μιας καλής στύσης και η πτώση της ερωτικής επιθυμίας, λόγω ορμονικών διαταραχών.Η παρέμβαση με φαρμακευτική αγωγή μπορεί στην αρχή (και μέχρι ενός σημείου) να βελτιώνει την ούρηση αλλά οι ανεπιθύμητες παρενέργειές της, βλάπτουν και ελαττώνουν τόσο την ερωτική επιθυμία (libido) όσο και την στυτική λειτουργία και εκσπερμάτιση.

Ο καρκίνος του προστάτη και οι θεραπείες του αντανακλούν στην σεξουαλικότητα. Κάθε άνδρας είναι διαφορετικός αλλά τόσο η συναισθηματική και ψυχολογική φόρτιση μια τέτοιας διάγνωσης όσο και οι σωματικές απαιτήσεις της θεραπείας επηρεάζουν άμεσα και έμμεσα.

Από τη στιγμή της διάγνωσης αρχίζει η πτώση της ερωτικής επιθυμίας μπροστά στο βαρύ τίτλο του καρκίνου. Με την ψυχολογική φόρτιση να αυξάνεται  κατά την διάρκεια επιλογής της κατάλληλης θεραπείας , η συμπλήρωση σε αυτή,της ορμονοθεραπείας, ρίχνει στο ναδίρ την ερωτική επιθυμία λόγω του φαρμακευτικού ευνουχισμού που γίνεται.

Η χειρουργική θεραπεία σε οποιαδήποτε μορφή είτε είναι ριζική προστατεκτομή (ανοικτή, λαπαροσκοπική , ρομποτική ακόμη και με διατήρηση του αγγειονευρώδους δεμάτιου) είτε βραχυθεραπεία , είτε εξωτερική ακτινοβολία θα επηρεάσει την libido και θα επιφέρει στυτική δυσλειτουργία σε διαφορετικό βαθμό η καθεμία, αλλά αναπόφευκτα θα έχει αντίκτυπο στην ερωτική ζωή του άνδρα. Αυτό θα φανεί όταν πια ξεπεραστεί ο φόβος του καρκίνου (εδώ θα πρέπει να επισημανθεί ότι είναι ιάσιμος όταν διαγνωστεί έγκαιρα) και θα αρχίσει η αναζήτηση της χαμένης στύσης. Τότε θα χτυπηθεί για άλλη μια φορά η ερωτική επιθυμία διαπιστώνοντας την αδυναμία έναρξης-διατήρησης, ικανοποιητικής στύσης για διείσδυση και απώλεια  της σεξουαλικής επαφής. Η έγκαιρη αναζήτηση λύσεων θα βοηθήσει να ξεφύγει ο άνδρας από αυτό το τέλμα. Υπάρχουν, με την μορφή φαρμακευτικών και χειρουργικών θεραπειών (τοποθέτηση πεϊκής πρόθεσης) και στα κατάλληλα χέρια θα δώσουν πίσω την χαμένη ποιότητα ζωής που προσφέρει η υγιής σεξουαλικότητα.

Συμπληρωματικά, ο άνδρας που έχει δεχθεί οποιαδήποτε μορφή θεραπείας για τον καρκίνο του προστάτη βιώνει διαταραχές οργασμού και εκσπερμάτισης. Η τελευταία απουσιάζει πλήρως όταν έχει γίνει ριζική προστατεκτομή , ενώ μπορεί να υπάρχει μια οικεία αίσθηση οργασμού που καλείται “στεγνή εκσπερμάτιση”. Σε μερικές περιπτώσεις ασθενών μπορεί να υπάρχει μια πολύ μικρή ποσότητα υγρού που ρέει από το πέος κατά τον οργασμό. Όμως δεν είναι σπέρμα αλλά λιπαντικό υγρό που εκκρίνεται από μικρούς αδένες της βαλανικής μοίρας της ουρήθρας. Στη περίπτωση της βραχυθεραπείας και της εξωτερικής ακτινοβολίας  παρατηρείται μείωση του όγκου του εκσπερματίσματος και μια αίσθηση οργασμού διαφορετική σε σχέση με πριν.

Τόσο η φαρμακευτική θεραπεία όσο και οι χειρουργικές θεραπείες του καρκίνου του προστάτη οδηγούν σε υπογονιμότητα. Είναι φρόνιμο πριν από την έναρξή τους ο  άνδρας , ανάλογα με την ηλικία του και τις προσωπικές του πεποιθήσεις ,να φυλάξει σπέρμα σε τράπεζα σπέρματος για μελλοντική χρήση.

Ο προστάτης δεν πρέπει να αγνοείται και δεν πρέπει να εκλαμβάνεται σαν ανεξάρτητο όργανο. Ανήκει στο ουροποιογεννητικό σύστημα και όταν νοσεί επηρεάζει τη σεξουαλικότητα , τη γονιμότητα και τη ποιότητα ζωής. Στο πλαίσιο της πρόληψης ο πλήρης ανδρολογικός έλεγχος κρίνεται απαραίτητος και σε μερικές περιπτώσεις επιβεβλημένος.

Οι παθήσεις του προστάτη αφορούν όλο τον ανδρικό πληθυσμό και η διάγνωση και θεραπεία τους , ανατρέπει υποθέσεις και δεδομένα θέτοντας καινούργια όρια στην σεξουαλική ζωή του άνδρα.

 Aπο τον Κωνσταντινίδη Κωνσταντίνο

Χειρουργό Ουρολόγο-Ανδρολόγο

Πρόεδρο του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών