Δεν υπάρχει τίποτα πιο ενοχλητικό από το να νιώθει κάποιος ότι κάτι έχει μέσα στο μάτι του. Για τους πάσχοντες από εποχιακές αλλεργίες στα μάτια, η ενόχληση αυτή είναι καθημερινό πρόβλημα, καθώς η γύρη που κυκλοφορεί στην ατμόσφαιρα τα κάνει συνεχώς να κοκκινίζουν, να δακρύζουν και να ερεθίζονται.
Η πιο συχνή αλλεργική αντίδραση στα μάτια είναι η εαρινή αλλεργική επιπεφυκίτιδα. Υπολογίζεται ότι προσβάλλει ποσοστό έως και 20% του γενικού πληθυσμού και είναι πιο συχνή σε άτομα που έχουν και άλλες αλλεργίες, όπως αλλεργική ρινίτιδα ή άσθμα.

Όπως εξηγεί ο Χειρουργός-Οφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision και καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU Medical School), ο επιπεφυκότας είναι μία διαφανής μεμβράνη που καλύπτει εξωτερικά τον σκληρό χιτώνα του ματιού (την μεγάλη λευκή επιφάνεια, που βλέπουμε στον βολβό του ματιού) και εσωτερικά το βλέφαρο. Οι αλλεργίες είναι πιο συχνές σε αυτόν διότι έρχεται περισσότερο σε επαφή με το περιβάλλον.

Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα εκδηλώνεται με συμπτώματα όπως κνησμός (φαγούρα) και κοκκίνισμα στα μάτια, αίσθημα καύσου (κάψιμο) και παραγωγή ενός διαυγούς, υδαρούς εκκρίματος. Οι πάσχοντες μπορεί να έχουν και επίμονους μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια τους, καθώς και ευαισθησία στα λαμπερά φώτα. Επιπρόσθετα, τα βλέφαρά τους μπορεί να είναι οιδηματώδη (πρησμένα).
Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εμφανίζονται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό με συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας (συνάχι, φτάρνισμα, ρινική συμφόρηση). Σε μερικούς ασθενείς τα οφθαλμικά συμπτώματα (ιδιαίτερα ο κνησμός) είναι τόσο έντονα, ώστε τρίβουν συνεχώς τα μάτια τους με συνέπεια να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο οφθαλμικής μόλυνσης.

Η προσεκτική αξιολόγηση από τον οφθαλμίατρο είναι απαραίτητη για να τεθεί η διάγνωση της εαρινής επιπεφυκίτιδας και να χορηγηθεί η κατάλληλη θεραπεία. «Τα συμπτώματά της είναι παρόμοια με εκείνα άλλων οφθαλμικών φλεγμονωδών παθήσεων, όπως η βλεφαρίτιδα, η ξηροφθαλμία και η επιπεφυκίτιδα άλλης αιτιολογίας (π.χ. ιογενής, βακτηριακή). Αυτό περιπλέκει τη διάγνωση, γι’ αυτό και απαιτείται ενδελεχής οφθαλμολογικός έλεγχος», εξηγεί ο κ. Κανελλόπουλος.

Η αλλεργική εαρινή επιπεφυκίτιδα αντιμετωπίζεται με τοπικές φαρμακευτικές και μη φαρμακευτικές θεραπείες. Οι φαρμακευτικές θεραπείες συμπεριλαμβάνουν κολλύρια που μπορεί να είναι αντισταμινικά (καταστέλλουν την αλλεργική αντίδραση), σταθεροποιητές μαστοκυττάρων (είναι τα κύτταρα του επιπεφυκότα) ή/και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη. Για βραχύ χρονικό διάστημα μπορεί επίσης να χορηγηθούν κορτικοστεροειδή (κορτιζόνη).

Επικουρικά, το πλύσιμο των ματιών με τρεχούμενο νερό και τα ψυχρά επιθέματα (κρύες κομπρέσες) μπορεί να καταπραΰνουν προσωρινά τον κνησμό και το αίσθημα καύσου από την αλλεργική επιπεφυκίτιδα. Αντίστοιχα, τα τεχνητά δάκρυα (κατά προτίμηση από το ψυγείο) μπορεί να διευκολύνουν την αποβολή της γύρης.

Μολονότι, όμως, οι θεραπείες που προαναφέρθηκαν μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά τους πάσχοντες, η προστασία από τη γύρη είναι εξίσου σημαντική. Τα κυριότερα μέτρα εναντίον της έως ότου περάσει η εποχή της ανθοφορίας είναι:

1. Να φοράτε πάντοτε γυαλιά ηλίου στους υπαίθριους χώρους ώστε να μην έρχεται η γύρη απευθείας σε επαφή με τα μάτια σας. Τα γυαλιά ηλίου προστατεύουν περισσότερο από τη γύρη σε σύγκριση με τα απλά διορθωτικά γυαλιά, διότι συνήθως έχουν πιο μεγάλους φακούς, οπότε καλύπτουν μεγαλύτερη επιφάνεια γύρω από τα μάτια.
2. Να διατηρείτε κλειστά τα παράθυρα στο σπίτι και στο αυτοκίνητό σας. Η συμβουλή αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική τις ημέρες που φυσάει, τονίζει η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (AAO). Τις μέρες αυτές, να αερίζετε το σπίτι και το αυτοκίνητό σας με κλιματισμό (ανακύκλωση του αέρα).
3. Να κάνετε κάθε χρόνο καλή συντήρηση του κλιματιστικού στο σπίτι και στο αυτοκίνητό σας. Η συντήρηση πρέπει να γίνεται με το τέλος του χειμώνα. Αν έχετε τη δυνατότητα, προμηθευτείτε κλιματιστικά με φίλτρα υψηλής απόδοσης απορρόφησης των αιωρούμενων σωματιδίων (φίλτρα HEPA).
4. Αποφύγετε όσο αυτό είναι δυνατό να κυκλοφορείτε σε υπαίθριους χώρους όταν τα επίπεδα της γύρης είναι αυξημένα.
5. Προσέξτε την ώρα που αερίζετε το σπίτι σας. Ο καθημερινός αερισμός πρέπει να γίνεται το μεσημέρι και όχι νωρίς το πρωί, διότι τις ώρες που αλλάζει η περιβαλλοντική θερμοκρασία, η κυκλοφορία της γύρης είναι πιο έντονη.
6. Να αλλάζετε ρούχα αμέσως μόλις μπαίνετε στο σπίτι (η γύρη κολλάει πάνω τους). Επίσης μην απλώνετε τα ρούχα σε υπαίθριους χώρους για να στεγνώσουν.
7. Να κάνετε κάθε βράδυ ντους πριν πάτε για ύπνο. Μην ξεχνάτε να λούζετε τα μαλλιά σας και οι γυναίκες να αφαιρείτε προσεκτικά το μέικ απ (η γύρη προσκολλάται πάνω του). Μην παραλείπετε επίσης να αλλάζετε τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα τα κλινοσκεπάσματά σας.
8. Να μην τρίβετε τα μάτια σας. Το τρίψιμο των ματιών διεγείρει την παραγωγή ισταμίνης, μίας ουσίας που εμπλέκεται στην τοπική ανοσολογική απόκριση και στην ανάπτυξη φλεγμονής. Η αύξηση της παραγωγής της εντείνει τα συμπτώματα της εαρινής επιπεφυκίτιδας. Για κάθε ενδεχόμενο, φροντίστε επίσης να σαπουνίζετε καλά τα χέρια σας, ώστε τουλάχιστον να είναι καθαρά αν τυχόν τρίψετε τα μάτια σας.
9. Αν χρησιμοποιείτε φακούς επαφής, καλό είναι να τους αποφύγετε τουλάχιστον κατά τον πρώτο μήνα από την έναρξη της ανθοφορίας που σας προκαλεί την εαρινή επιπεφυκίτιδα.
10. Να κάνετε γενική καθαριότητα στο σπίτι σας την άνοιξη και ύστερα να το καθαρίζετε πιο συχνά απ’ ό,τι συνήθως.